Nie byłoby ojczyzny, którą znamy, bez walki o polskość Śląska, bez wielkich Ślązaków, którzy w sercu mieli zawsze ojczyznę, jak miał ją marszałek Sejmu Śląskiego Konstanty Wolny – napisał premier Mateusz Morawiecki na czwartkową uroczystość nadania katowickiemu dworcu kolejowemu imienia Wolnego.
Szef rządu podziękował wszystkim, którzy swoim zaangażowaniem przyczynili się do uczczenia pamięci o pierwszym marszałku Sejmu Śląskiego, współpracowniku Wojciecha Korfantego, osobie o szczególnie ważnych dokonaniach w czasie plebiscytu na Górnym Śląsku oraz podczas powstań śląskich.
„Wierzę, że nowa nazwa dworca oraz odsłaniana dziś tablica będą przypominać mieszkańcom oraz wszystkim odwiedzającym miasto o tym wielkim Ślązaku; że będzie zachęcać do poszerzania wiedzy o jego życiu i dokonaniach” – zadeklarował Morawiecki.
„Towarzyszące tym uroczystościom otwarcie wystawy +Twarze powstańców+ na katowickim dworcu, a wcześniej w Muzeum Śląskim, to piękny wyraz wdzięczności oraz oddania hołdu bohaterom powstańczych walk. Stanowi także przykład szczególnego doceniania ich wkładu w walkę o wolność Polski i kształtowanie granic odrodzonego państwa; hartu ducha tych, którzy chwycili za broń, by opowiedzieć się za powrotem do macierzy i stali się współtwórcami niepodległej Rzeczypospolitej z silnym, wspaniałym Śląskiem” – napisał premier.
„Nie byłoby bowiem ojczyzny, którą znamy, bez walki o polskość Śląska, bez wielkich Ślązaków, którzy w sercu mieli zawsze ojczyznę. Tak, jak miał ją marszałek Sejmu Śląskiego Konstanty Wolny” – zaakcentował Mateusz Morawiecki. „Dziękuję wszystkim, którzy przywracają zasłużonym postaciom należne miejsce w zbiorowej świadomości Polaków” – dodał.
Jak wyjaśniał członek zarządu spółki PKP SA, która m.in. zarządza dworcowymi nieruchomościami, Krzysztof Golubiewski, angażuje się ona w tego typu projektu m.in. ze względu na słowa Józefa Piłsudskiego – patrona dworca w Krakowie – że naród, który nie pamięta o swojej tożsamości, przestaje być narodem.
„My, oprócz swojej podstawowej działalności, jaką jest dbanie o rozwój kolei, modernizacja i rozwój dworców, co oczywiście robimy, staramy się również dbać o naszą tożsamość i przybliżać właśnie takie postacie, jak Konstanty Wolny” – zaznaczył Golubiewski, przypominając też o niedawnym nadaniu imienia innego śląskiego bohatera Wojciecha Korfantego lotnisku Katowice.
Dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego prof. Jan Żaryn, który zasygnalizował, że jest współpomysłodawcą upamiętniania wyjątkowych polskich bohaterów na budynkach dworców PKP SA m.in. wskazał, że autorem popiersia marszałka Sejmu Śląskiego umieszczonego na fasadzie dworca Katowice jest rzeźbiarz Bogumił Burzyński.
Czwartkowe odsłonięcie tablicy i oficjalne nadanie nazwy katowickiemu dworcowi – z udziałem m.in. wnuka marszałka Sejmu Śląskiego, także Konstantego Wolnego – wpisały się w trwające w woj. śląskim od trzech lat obchody 100. rocznic kolejnych powstań śląskich oraz wydarzeń, które poprzedziły przyłączenie znacznej części Górnego Śląska do odradzającej się wówczas Polski.
W przyszłym roku przypadnie 100. rocznica pierwszych wyborów do Sejmu Śląskiego, który był organem ustawodawczym autonomicznego wówczas województwa oraz 145. rocznica urodzin Konstantego Wolnego, który był marszałkiem tego Sejmu przez trzy kadencje.
Pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego odbyły się 24 września 1922 r. Ogłoszono je na mocy Ustawy Konstytucyjnej z 15 lipca 1920 r., zawierającej Statut Organiczny Woj. Śląskiego. Nadawał on województwu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia. Na jego mocy powołano Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Tekst Statutu opracowała komisja pod przewodnictwem Konstantego Wolnego.
Konstanty Wolny urodził się 5 kwietnia 1877 r. w Bujakowie k. Mikołowa. Był działaczem narodowym i społecznym na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownikiem Korfantego, współautorem Statutu Organicznego Woj. Śląskiego – aktu prawnego, który dawał regionowi autonomię. Był zaangażowany w akcję plebiscytową oraz przygotowanie powstań śląskich. W trzecim z nich był zastępcą Korfantego.
W 1922 r., po przyłączeniu Górnego Śląska do Polski, Wolny został marszałkiem Sejmu Śląskiego. Cieszył się autorytetem w zantagonizowanym wówczas sejmie, który był areną bardzo ostrych konfliktów między obozami Korfantego i wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego. Według historyków jako marszałek Wolny kierował się zasadą praworządności i tolerancji; potrafił zachować własny sąd i niezależność w kwestiach politycznych.
We wrześniu 1939 r. wraz z falą uchodźców dotarł do Lwowa, gdzie był współzałożycielem Śląskiego Komitetu Uchodźców. Zmarł w tym mieście w 1940 r.; spoczął w grobowcu Jezuitów na tamtejszym Cmentarzu Janowskim.
Zgodnie z wolą rodziny oraz samorządu woj. śląskiego w 2012 r. zidentyfikowane prochy polityka ekshumowano ze lwowskiego cmentarza i pochowano na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach. Spoczywają tam m.in. dyktator III powstania śląskiego Wojciech Korfanty czy pierwszy wojewoda śląski Józef Rymer.(PAP)
Autor: Mateusz Babak
