We wtorek odbyło się posiedzenie sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, na której szef resortu edukacji i nauki Przemysław Czarnek mówił o stanie przygotowania systemu edukacji i szkolnictwa wyższego do przyjęcia dzieci i studentów z Ukrainy.
Czarnek powiedział, że resort edukacji i nauki rekomenduje tworzenie oddziałów przygotowawczych. „Wszystko po to, żeby w najmniejszym stopniu, jeśli to możliwe, ingerować w polski system oświaty i w normalną kontynuację nauki dzieci w polskich szkołach i jednocześnie na najwyższym możliwym poziomie, równolegle zaopiekować się dziećmi ukraińskimi” – dodał.
W jego ocenie zaletą oddziałów przygotowawczych jest to, że elastycznie podchodzi się w nich do programu nauczania. „Elastyczność ta jest również potrzebna, bo nie wiemy na jak długi czas – same dzieci nie wiedzą – przyjechały do Polski. Mamy nadzieję, że to się szybko skończy i będą mogły wrócić do swoich domów” – mówił.
Posłanka Krystyna Szumilas (KO) powiedziała, że bardzo podoba jej się, że resort mówi o „elastycznym system”, gdy mówi o przyjmowaniu dzieci ukraińskich do szkół. Dodała, że tworzenie oddziałów przygotowawczych ma szczególnie sens tam, gdzie jest duży napływ dzieci-uchodźców, czyli w miastach. Dopytywała, czy jest planowane wprowadzenie obowiązku tworzenia oddziałów przygotowawczych.
„Oddziały przygotowawcze promujemy. Nie ma przepisów dzisiaj, które zmuszałyby do tworzenia oddziałów przygotowawczych” – zapewnił Czarnek. Dodał, że 85-90 tys. ukraińskich uczniów w polskich szkołach w 90 proc. znajduje się w polskich klasach, a nie oddziałach.
„Rozumiem argumentację z takich ośrodków niewielkich, wiejskich, gdzie jest na razie jeszcze niewielu tych uczniów. Ten system jest fajny – taki bardzo elastyczny – na razie, natomiast gdy wyobrazimy sobie 300 tys. czy 400 tys. dzieci w polskich szkołach to już to będzie problem” – powiedział. W jego ocenie oznaczałoby to ogromne poszerzanie klas i ich przeładowanie zwłaszcza w dużych miastach.
Czarnek podkreślił, ze ostateczną decyzję gdzie trafi dziecko – do oddziału przygotowawczego czy do normalnej klasy podejmuje dyrektor, a nie rodzic.
Z kolei wiceszef MEiN Dariusz Piontkowski powiedział, że resort zastanawia się nad oddziałami przygotowawczymi i czy ich tworzenie nie powinno być to obowiązkowe. Ocenił, że z punktu widzenia dyrektora szkoły, wójta czy burmistrza najłatwiej jest „dorzucić” kilkoro dzieci do istniejących klas. „Ale ani te dzieci ukraińskie niestety z tego nie korzystają. Nauczyciele, którzy próbują dostosować tok lekcji także do uczniów ukraińskich siłą rzeczy część czasu muszą tracić na próbę tłumaczenia językowego i tłumaczenia dodatkowego uczniom z systemu ukraińskiego i nie mają też czasu dla uczniów polskich” – powiedział.
Według Piontkowskiego łatwiej będzie „przy skromnych zasobach” zapewnić nauczycieli ze znajomością języka ukraińskiego, jeśli stworzy się oddziały przygotowawcze.
Czarnek powiedział, że resort zadbał też o finansowanie nauki dzieci-uchodźców. „Pierwsze takie środki trafią za marzec do organów prowadzących około połowy kwietnia na podstawie wpisów w systemie informacji oświatowej i są to środki, których waga została określona długo przed wojną. Za dzieci w oddziale przygotowawczym ta waga jest zwiększona o 40 proc., również na dodatkową naukę języka polskiego (…)” – dodał.
Szef MEiN przekazał, że na początku wojny w Ukrainie kuratorzy przygotowali listy nauczycieli, również emerytowanych, którzy władają językiem ukraińskim i rosyjskim. Jest ich na tych listach 11 tys. Ukraińscy nauczyciele mogą też zapisywać się do nauczania w polskich szkołach – nie muszą mieć certyfikatu znajomości języka polskiego.
„Mamy już około 1000 wolontariuszy spośród studentów ukraińskich, tych którzy zostali w Polsce, nie pojechali na wojnę, którzy wyrazili chęć – i to jest w dyspozycji kuratorów we wszystkich województwach – współpracy ze szkołami na zasadzie wolontariatu: tłumaczenia tych zajęć w oddziałach przygotowawczych czy w ogóle zajęć dla dzieci ukraińskich” – powiedział.
Z szacunków resortu wynika, że w systemie szkolnym jest ok. 90 tys. dzieci, a szacunków w Polsce jest ok. 700 tys. z Ukrainy w wieku szkolnym.
Posłanka Agnieszka Dziemianowicz-Bąk (Lewica) pytała m.in. o to, czy resort rozważa wzmocnienie edukacji międzykulturowej w związku z przyjmowaniem dzieci z Ukrainy do szkół. Zwróciła uwagę, że pewnym wyzwaniem dla polskich i ukraińskich dzieci będzie integracja i wspólna nauka. „Będziemy się tym zajmować tylko w drugiej kolejności” – stwierdził Czarnek. Dodał, że najpierw należy nauczyć je języka polskiego i zobaczyć ile czasu spędzą w Polsce. „To ważne, ja nie neguję absolutnie wagi tej sprawy, ale wydaje mi się, że w tym momencie mamy nieco ważniejsze sprawy organizacyjne” – powiedział szef MEiN.
Minister odniósł się też do sytuacji szkolnictwa wyższego. Przekazał, że polscy studenci, którzy studiowali we Lwowie, Stanisławowie i w innych miastach Ukrainy, głównie na kierunkach lekarskich, na studiach płatnych zagwarantowano miejsca w uczelniach polskich. „Są oni przyjmowani na zasadzie takiej, że opłacają czesne w wysokości nie większej niż ta na Ukrainie, a resztę dopłacamy my uczelniom” – powiedział.
„Dla pozostałych studentów gwarancji nie ma. To będzie zależało od uczelni, czy ma miejsca i będzie przyjmowała. Studenci ukraińscy będą mogli korzystać ze stypendiów, które oferuje Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej” – wskazał.
Czarnek zakomunikował, że Ośrodek Rozwoju Edukacji przygotowuje dla nauczycieli ukraińskich kurs języka polskiego, po to, aby mogły w przyszłości uczyć w polskich szkołach dzieci ukraińskich.(PAP)
Autor: Szymon Zdziebłowski
