Utworzenie nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych, możliwość złożenia elektronicznego wniosku o paszport, a wśród usług elektronicznych m.in. powiadamianie obywateli o zbliżającym się terminie utraty ważności paszportu – proponuje MSWiA w projekcie ustawy o dokumentach paszportowych.
Projekt przygotowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, który ukazał się w środę na stronie Rządowego Centrum Legislacji, skierowano do konsultacji publicznych. W ocenie skutków regulacji (OSR) w dwudziestu punktach wymieniono główne rozwiązania, które resort planuje wprowadzić.
Jednym z nich jest utworzenie Rejestru Dokumentów Paszportowych, który zastąpiłby dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych (CEWiUDP) oraz lokalne ewidencje. RDP byłby komponentem Systemu Rejestrów Państwowych i według autorów projektu umożliwiłby m.in. szybki obieg informacji.
„Przede wszystkim organy zyskają dostęp do Rejestru Dowodów Osobistych, Rejestru Stanu Cywilnego i rejestru PESEL. Wprowadzanie danych do rejestru odbywać się będzie bezpośrednio za pomocą odpowiedniej aplikacji, a nie tak jak ma to miejsce obecnie, za pośrednictwem baz lokalnych” – wyjaśnili.
Budowa RDP natomiast, jak wskazali projektodawcy, umożliwiłaby wprowadzenie kolejnego rozwiązania, czyli odstąpienie od papierowej wersji wniosku o wydanie paszportu na rzecz wersji elektronicznej. Wniosek generowałby urzędnik paszportowy w aplikacji na podstawie danych podanych przez obywatela i dostępnych w rejestrach państwowych. „Wniosek, po akceptacji, będzie podpisywany przez obywatela na urządzeniu służącym do pobierania odręcznego podpisu cyfrowego” – wyjaśniono w OSR.
Projekt zakłada także odejście od, jak napisano w OSR, „rygorystycznego żądania legitymowania się dowodem osobistym przy składaniu wniosku o paszport”. Porównanie danych i potwierdzanie tożsamości i obywatelstwa organom paszportowym umożliwiłoby RDP w oparciu o rejestr.
Wśród wprowadzanych usług elektronicznych dla obywateli przewidziano m.in. sprawdzenie ważności paszportu, danych osobowych, czy też unieważnienie paszportu po utraceniu go przez posiadacza. Obywatel ponadto otrzymywałby powiadomienia za pośrednictwem Rejestru Danych Kontaktowych o zmianach statusu paszportu, np. zbliżającym się terminie utraty ważności.
Z 13. do 12. roku życia obniżono by z kolei granicę wieku związaną z terminem ważności paszportu i koniecznością składania podpisu. Oznacza to, że małoletni po ukończeniu 12., nie 13. roku życia będą musieli składać podpis, co – jak wyjaśniono – jest w zgodzie z unijnym rozporządzeniem, z którego wynika obowiązek składania odcisków palca dla osób powyżej 12 lat. Pięcioletni termin ważności obejmujący obecnie paszporty wydawane osobom poniżej 13 lat, dotyczyłby paszportów wydawanych osobom poniżej 12 lat.
Projekt obejmuje również kwestie związane z książeczką paszportową – jej budowy i zakresu danych. Jak przypomnieli projektodawcy, obecnie wzory dokumentów paszportowych określa rozporządzenie MSWiA wydawane w porozumieniu z ministrem cyfryzacji i ministrem spraw zagranicznych.
Propozycja dotyka też licznych kwestii związanych z opłatami paszportowymi. Jak wyjaśniło MSWiA, projektowana regulacja przewiduje m.in. „zastąpienie rozbudowanego systemu ulg liczonych od wysokości opłat wskazanych w rozporządzeniu w sprawie opłat paszportowych wskazaniem konkretnych kwot opłat”. Ponadto określiłaby katalog osób uprawnionych do obniżonej opłaty.
Resort proponuje ponadto zmiany dotyczące drugich paszportów, w tym uproszczenie procedury ubiegania się o takie dokumenty. Polegałoby ono na pominięciu wydawania decyzji w tej sprawie przez ministra SWiA – rozpoczynałaby się ona bezpośrednio u wojewody lub konsula. Wydłużony zostałby też okres ważności takich paszportów z 2 do 3 lat.
Jedną z wielu propozycji jest także możliwość wydania paszportu tymczasowego osobie, która już dysponuje dokumentem paszportowym. Jak wyjaśnili projektodawcy, zmiana ta zabezpieczyłaby sytuacje osób, które przekroczyły granicę na podstawie dowodu, ale następnie go utraciły i, choć mają paszport, to nie dysponują nim w czasie podróży. „Obecnie, aby wydać paszport tymczasowy w takiej sytuacji, organ paszportowy musi unieważnić paszport, co oznacza konieczność ubiegania się o nowy dokument i ponoszenia kosztów z tym związanych” – zaznaczono w OSR.
MSWiA proponuje także poszerzenie katalogu uprawnionych o tymczasowy paszport o małoletnich, którzy, jak wyjaśniono, w związku z kontynuacją nauki, rozwojem umiejętności lub koniecznością zapewnienia im opieki potrzebują pilnie wyjechać za granicę.
Regulacja umożliwiłaby wydawanie paszportu tymczasowego z uwagi na ważny interes państwa również ministrowi SWiA, który obecnie może wydać tylko paszport. „Pozwoli to zabezpieczyć sytuacje wyższej konieczności, gdy niezbędne jest natychmiastowe wydanie dokumentu ze względu na wskazany powyżej interes” – wskazano w OSR.
Planowane wejście w życie projektowanej ustawy w OSR określono na dzień 18 października 2021 roku.(PAP)
Autorka: Agnieszka Ziemska
