Dzięki szczepionce przeciwnowotworowej znacznie poprawią się rokowania pacjentów cierpiących na potrójnie ujemnego raka piersi. Lek, dzięki połączeniu działania chemioterapii z immunoterapią, nie tylko z dużą skutecznością zwalczy komórki rakowe, pozwoli też organizmowi zbudować odporność, co zapobiegnie nawrotom. Obecnie trwające badania nad szczepionkami na raka skupiają się wokół leków opartych na przeciwciałach ludzkich i białkach charakterystycznych dla nowotworów. Mogą być one szansą zwłaszcza dla chorych na nowotwory krwi.
– Potrójnie ujemny rak piersi nie pobudza silnych odpowiedzi układu odpornościowego, a istniejące immunoterapie zawiodły w jego leczeniu. W naszym podejściu immunoterapia przyciąga do guza liczne komórki odpornościowe, podczas gdy chemioterapia wytwarza dużą liczbę martwych fragmentów komórek rakowych, które komórki odpornościowe mogą pobrać i wykorzystać do wygenerowania skutecznej odpowiedzi specyficznej dla guza – tłumaczy dr Hua Wang, adiunkt na Wydziale Inżynierii Materiałowej na Uniwersytecie Illinois w Urbanie i Champaign.
Ten typ nowotworu piersi jest jednym z najgorzej rokujących. Jego specyfika sprawia, że mimo stosowania chemioterapii często szybko następuje nawrót choroby. Naukowcom z amerykańskiego Instytutu Wyss (będącego częścią Uniwersytetu Harvarda) udało się połączyć działanie chemioterapii i immunoterapii w jego leczeniu. Oparta na biomateriałach szczepionka przeciwnowotworowa przeznaczona jest do wstrzykiwania w okolicy guza.
– Główną zaletą tego leku jest jego zdolność do wywoływania silnych odpowiedzi immunologicznych bez konieczności identyfikacji antygenów specyficznych dla pacjenta. Równie ważna jest zdolność miejscowego dostarczenia chemioterapii i obejścia poważnych skutków ubocznych chemioterapii ogólnoustrojowej, jedynej obecnie dostępnej metody leczenia choroby – podkreśla dr David Mooney z Instytutu Wyss na Uniwersytecie Harvarda.
W badaniu, które zostało opisane w prestiżowym magazynie „Nature Communications”, udowodniono, że szczepionka może nie tylko leczyć nowotwór, lecz także prowadzić do wytworzenia stałej odporności na ten typ guza u pacjentów, u których był on usuwany. Potwierdza to eksperyment na myszach, które po ponownej prowokacji komórkami rakowymi wykazywały stuprocentową przeżywalność.
– Ten lek nie tylko aktywuje komórki dendrytyczne za pomocą specyficznych dla nowotworu antygenów TAA w odpowiednim miejscu, ale także zmienia kształt mikrośrodowiska guza, aby umożliwić układowi odpornościowemu większy dostęp do guza, i tworzy pamięć immunologiczną, która zapobiega dalszym nawrotom – przekonuje dr David Mooney.
Pierwsza szczepionka przeciwnowotworowa powstała w 2009 roku i była przeznaczona do leczenia czerniaka skóry. Najnowsze doniesienia American Association for Cancer Research wskazują z kolei, że leczenie spersonalizowaną szczepionką przeciwnowotworową, powstającą z sekwencjonowanych próbek guza i krwi, z których identyfikowane są specyficzne dla nowotworu neoantygeny, będące podstawą opracowania mRNA, może być skuteczne w terapii guzów litych, takich jak m.in. niedrobnokomórkowy rak płuc (NSCLC), czerniak, potrójnie ujemny rak piersi i rak urotelialny.
Naukowcy z Translational Research Institute i University of Queensland pracują natomiast nad szczepionką przeciwnowotworową złożoną z ludzkich przeciwciał połączonych z białkami specyficznymi dla nowotworów. Ma ona być skuteczna w leczeniu nowotworów krwi, takich jak białaczka szpikowa, chłoniaki nieziarnicze czy szpiczak mnogi.
– Najnowsza wersja leku na raka to nowatorska, wielofunkcyjna terapia przeciwnowotworowa, która daje nową nadzieję w leczeniu wielu rodzajów raka. Jest to zasadniczo zupełnie nowa forma chemioterapii skojarzonej, która może być podawana za pomocą pojedynczego wstrzyknięcia i potencjalnie oferuje większą skuteczność przy znacznie niższej toksyczności niż stosowane obecnie konwencjonalne metody leczenia – wskazuje dr n. med. Don Ingber, dyrektor i założyciel Instytutu Wyss na Uniwersytecie Harvarda, prof. w Harvard Medical School.
Obecnie zespół naukowy Instytutu Wyss kontynuuje badania nad połączeniem chemioterapii ze szczepionkami przeciwnowotworowymi. Pozwoli to na przejście do badań przedklinicznych i ostatecznie na badania kliniczne z udziałem pacjentów.
Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że rak jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Statystycznie za jeden na sześć zgonów odpowiadają nowotwory. Z kolei z danych Głównego Urzędu Statystycznego i Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że rocznie w Polsce nowotwory są przyczyną niemal 100 tys. zgonów.
