Naukowcy opracowali przeciwciała, które niszczą zalegające w organizmie stare, niedziałające już komórki. To droga do leczenia związanych ze starzeniem chorób, a nawet spowalniania starzenia – twierdzą badacze.
Nie wiadomo do końca, dlaczego jedni mają na starość mniej problemów niż inni, cierpiący np. na chorobę Alzheimera, cukrzycę, czy nowotwory. Według jednego z wyjaśnień wiele zależy od skuteczności, z jaką organizm radzi sobie z uszkodzeniami komórek, nabywanymi z upływem lat.
Mając to na uwadze, badacze z Universitat Oberta de Catalunya (UOC) i University of Leicester opracowali metodę usuwania zniszczonych już, starych komórek. Opracowali w tym celu przeciwciało, które działa jak „inteligentna bomba”, rozpoznająca konkretne białka na powierzchni komórek tego rodzaju. Dołącza się ono do nich i uwalnia lek, pozwalając się pozbyć konkretnych komórek, bez szkodzenia innym.
Według badaczy dokonanie może otworzyć drogę do leczenia wielu różnorodnych chorób związanych ze starzeniem, a być może także umożliwić jego spowolnienie. „Po raz pierwszy dysponujemy opartym na przeciwciałach lekiem, który można wykorzystać do opóźnienia komórkowego starzenia się u ludzi” – twierdzi kierujący pracami Salvador Macip. – „Oparliśmy nasza pracę na istniejących terapiach antyrakowych, które celują w białka obecne na powierzchni komórek nowotworowych. Zastosowaliśmy je do starych komórek”.
Każdy organizm dysponuje systemem komórkowego starzenia się, który zatrzymuje podziały uszkodzonych komórek i usuwa je, aby się nie namnażały – wyjaśniają naukowcy. Mechanizm ten pomaga np. zmniejszyć ryzyko rozwoju raka. Podobne procesy usuwające odpowiednie komórki umożliwiają prawidłowy rozwój w okresie płodowym.
Wcześniejsze badania na zwierzętach pokazały, że usunięcie starych komórek z pomocą specjalnych leków, skutecznie opóźnia powstawanie chorób i samo starzenie. Stosowano w tym celu relatywnie nowe substancje znane jako senolityki, które jednak nie były tak specyficzne jak przeciwciała i powodowały skutki uboczne.
Nowe podejście pozwala obejść ten problem. „Tak jak typowe przeciwciała rozpoznają zarazki i chronią nas przed nimi, opracowane przez nas przeciwciała rozpoznają stare komórki. Dodatkowo dołączyliśmy do nich toksyczny ładunek, który te komórki niszczy. Działają więc podobnie do kierowanych rakiet” – tłumaczy prof. Marcip.
Zdaniem naukowców leczenie można by rozpoczynać zaraz po pojawieniu się objawów takich schorzeń, jak choroba Alzheinera, Parkinsona, artretyzm, zaćma czy niektóre guzy. W dłuższej perspektywie terapie takie mogłyby być w niektórych przypadkach używane do wspomagania zdrowego starzenia się.
Więcej informacji na stronach:
https://www.uoc.edu/portal/en/news/actualitat/2021/279-antibody-aging-cancer.html
https://www.nature.com/articles/s41598-021-99852-2
Marek Matacz
