Ponad 150 dzieł m.in. przez Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Henryka Uziembło, Zofii Stryjeńskiej i Karola Kłosowskiego mogą oglądać widzowie, którzy odwiedzą londyńską William Morris Gallery. To pierwsza tak duża prezentacja sztuki Młodej Polski w Wielkiej Brytanii.
„Pokazujemy wartość i wyjątkowość sztuki polskiej, ale też jej adekwatność wobec tego, co działo się w Wielkiej Brytanii” – mówił na poniedziałkowej konferencji prasowej dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, Andrzej Szczerski.
W wernisażu – który odbył się w czwartek – uczestniczyli wicepremier, minister kultury Piotr Gliński i brytyjski wiceminister kultury. Dla publiczności wystawa była dostępna od soboty i, jak mówił Andrzej Szczerski, tylko w ciągu pierwszych dwóch dni do William Morris Gallery przyszło tysiąc osób, dwa razy więcej niż zazwyczaj.
Wystawa „Młoda Polska: ruch odnowy sztuk i rzemiosł 1890-1918” jest wspólnym przedsięwzięciem Muzeum Narodowego w Krakowie, William Morris Gallery i Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Odbywa się w szczególnym miejscu – w domu rodzinnym Williama Morrisa (1834-96), czołowego przedstawiciela brytyjskiego Arts and Crafts – ruch artystycznego, zrzeszającego malarzy, rzeźbiarzy, architektów i rzemieślników, którzy chcieli tworzyć sztukę użytkową służącą całemu społeczeństwu.
„Uczestniczyłem w spotkaniach z szefostwem Narodowej Galerii Portretu i Victoria and Albert Museum i liczymy, że ta wystawa zaowocuje kolejnymi projektami” – mówił Szczerski. Dodał, że wspólnie z William Morris Gallery już przygotowywane jest przedsięwzięcie, które odbędzie się w przyszłym roku w Krakowie.
Zwiedzający londyńską galerię mogą zobaczyć ponad 150 obiektów przywiezionych z Polski. Część z nich jest eksponowana w nowym pawilonie, dobudowanym do domu, w którym mieszkał William Morris, a część – kilimy, meble, rysunki, zabawki – w strefie domowej, gdzie zdaniem organizatorów prezentują się lepiej niż w przestrzeniach muzealnych.
Twórcy wystawy zwracają uwagę na silne związki sztuki Młodej Polski z twórczością Williama Morrisa, Johna Ruskina i artystów z jego kręgu. Wyeksponowane zostały m.in. projekty malowideł ściennych Stanisława Wyspiańskiego z wzorami kwiatowymi na tle geometrycznej kratki, które kojarzą się z projektami tapet Morrisa oraz zrekonstruowany przez Piotra Ostrowskiego witraż „Apollo. System Kopernika”.
Są też prace Józefa Mehoffera, Henryka Uziembły i Vlastimila Hofmana oraz projekty twórcy i głównego propagatora stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza: projekt willi „Koliba” i wypożyczony z Muzeum Tatrzańskiego model domu „Pod Jedlami”. Brytyjczycy zobaczą również wzory koronek, wycinanki z papieru i kilim autorstwa Karola Kłosowskiego – rzeźbiarza i snycerza, malarza, projektanta tekstyliów i mebli, autora zakopiańskiej willi „Cicha” oraz obrazy i ilustracje Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Dopełnieniem pokazu są przedmioty wykonane w Warsztatach Krakowskich m.in. dziecięce zabawki zaprojektowane przez Zofię Stryjeńską, ozdobne oprawy książek i dekoracje na choinkę według projektu Zdzisława Gedliczki.
Prezentowane dzieła pochodzą nie tylko z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, ale też ze zbiorów Muzeów Narodowych w Warszawie oraz w Lublinie, Muzeum Witrażu w Krakowie, Muzeum Tatrzańskiego, Muzeum Literatury, banku PKO SA i kolekcji prywatnych.
Sporym wyzwaniem było przygotowanie obiektów na wystawę, zdobycie w pandemii wszelkich pozwoleń oraz transport. Część z nich wymagała oprawienia w ramy, część – zwłaszcza te pochodzące z kolekcji prywatnych – konserwacji. „Dużo czasu poświęciliśmy wypożyczonym z prywatnych zbiorów pracom na papierze, które wymagały przygotowania i do bezpiecznego transportu, i do ekspozycji” – mówiła kierownik Pracownia Konserwacji Rzemiosła Artystycznego w MNK Małgorzata Pisulińska.
Wystawa, której kuratorami są Julia Griffin, Andrzej Szczerski i Roisin Inglesby, potrwa w Londynie do 30 stycznia. Wstęp jest nieodpłatny.
Jej organizacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura inspirująca”. Ekspozycji towarzyszy anglojęzyczna publikacja „Young Poland: The Arts and Crafts Movement, 1890-1918” wydana we współpracy z Lund Humphries.(PAP)
autor: Małgorzata Wosion
