Osoby skazane za określone przestępstwa korupcyjne mogą być pozbawione praw publicznych, a sąd będzie musiał orzec wobec nich zakaz zajmowania „wszelkich lub określonych stanowisk” w spółkach, w których Skarb Państwa ma co najmniej 10 proc. udziałów – zakłada poselski projekt, który wpłynął w środę do Sejmu.
„Pożądana i społecznie potrzebna wydaje się zmiana obowiązujących przepisów prawa polegająca nie tylko na zaostrzeniu konsekwencji karnych popełnienia przestępstw korupcyjnych, ale także na wyeliminowaniu potencjalnych obszarów konfliktów interesów dotyczących osób publicznych” – podkreślono w uzasadnieniu proponowanych rozwiązań.
Projekt został złożony przez grupę posłów PiS, Kukiz’15 oraz koła Polskie Sprawy. Proponowane w nim rozwiązania nowelizują szereg ustaw, m.in. Kodeksy karny, ustawę o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ustawę o partiach politycznych oraz ustawę o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Ich głównym celem jest zaostrzenie kar w stosunku do osób skazanych za korupcję.
Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, pozbawienie praw publicznych – zakładające m.in. utratę czynnego i biernego prawa wyborczego – orzekane jest przez sąd fakultatywnie „w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie”. Projekt ustawy wprowadza dodatkową przesłankę do orzeczenia przez sąd tego środka – jest nią skazanie za określone przestępstwa związane z korupcją.
Dodatkowo w przypadku osób skazanych za te przestępstwa sąd obligatoryjnie orzekać ma o zakazie zajmowania „wszelkich lub określonych stanowisk” lub wykonywania „wszelkiej lub określonej” pracy w „spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają bezpośrednio lub pośrednio przez inne podmioty co najmniej 10 proc. akcji lub udziałów”. W razie ponownego skazania sprawcy sąd ma orzec taki zakaz dożywotnio.
„Proponowana zmiana ukształtowania środków karnych (…) jest w pełni zasadna, albowiem sprawowanie władzy, ale także inne zachowania dotyczące życia publicznego, są poważnie narażone na propozycje korupcyjne, a aktualnie obowiązujące regulacje nie są wystarczająco skuteczne dla zapewnienia, że określona aktywność publiczna będzie udziałem osób dających należytą rękojmię odporności na próby przekupstwa” – podkreślono w uzasadnieniu projektu.
Projekt stanowi także, że mandatu posła i senatora nie można łączyć z wykonywaniem pracy w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiadają co najmniej 10-procentowe udziały. Nie obejmie to jednak parlamentarzystów, którzy uzyskali swój mandat przed wejściem w życie ustawy.
Jak wskazano, potrzebne jest „wyeliminowanie z przestrzeni publicznej konfliktu między interesem publicznym a interesem prywatnym parlamentarzystów”. W uzasadnieniu zaznaczono, że obecnie parlamentarzyści mogą pracować w spółkach handlowych kontrolowanych przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu, w stosunku do których przysługuje im szereg uprawnień o charakterze kontrolnym. „Może dojść do kuriozalnej sytuacji, w wyniku której poseł albo senator będzie de facto kontrolował samego siebie” – czytamy.
Analogiczny zakaz łączenia zatrudnienia w spółkach, w których co najmniej 10 proc. akcji ma Skarb Państwa lub samorząd, proponuje się wprowadzić również w odniesieniu do wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast. Także w tym przypadku przepisy nie będą działać wstecz.
Pozostałe rozwiązania wprowadzane w projekcie zakładają m.in. wprowadzenie „pełnej jawności i przejrzystości zarówno w zakresie źródeł finansowania partii politycznych, jak i poszczególnych wydatków partii”. Chodzi o obowiązek prowadzenia i aktualizowania przez każdą partię polityczną rejestru wpłat oraz rejestr umów. „Oba rejestry będą prowadzone w formie elektronicznej i będą niezwłocznie aktualizowane i publikowane w BIP, dzięki czemu każdy zainteresowany będzie mógł się z nimi zapoznać” – podkreślono.
Projekt został skierowany do opinii Biura Legislacyjnego oraz Biura Analiz Sejmowych. (PAP)
autorka: Sonia Otfinowska
