W niedzielę Kościół katolicki obchodzi 55. Dzień Środków Społecznego Przekazu. Zdaniem o. Andrzeja Majewskiego, jezuity, szefa Redakcji Katolickiej Polskiego Radia, w dziennikarstwie zatraciliśmy wrażliwość na społeczną biedę i wykluczenie w różnych obszarach.
O. Majewski, który przez lata kierował sekcją polską, a potem był dyrektorem programowym Radia Watykańskiego, przypomniał, że temat papieskiego orędzia na 55. Dzień Środków Społecznego Przekazu brzmi: „Chodź i zobacz. Komunikować, spotykając osoby, tam gdzie są, i takie, jakie są”.
Jezuita przytoczył słowa papieża, który zaznaczył, że „aby móc opowiadać prawdę o życiu, konieczne jest wyjście z wygodnego przeświadczenia, że ja już to wiem”. „To jest bardzo mocy motyw Franciszka, który powraca często w jego homiliach. Papież się bardzo zżyma na takie właśnie myślenie” – ocenił.
Przypomniał, że na ostatnim synodzie biskupów poświęconym młodzieży, który odbył się w 2018 r., papież powiedział jego uczestnikom, aby nie skupiali się jedynie na przygotowanych przez siebie tekstach wystąpień, ale uważnie słuchali tego, co mówią inni. „Papież mówił: może wtedy usłyszycie coś takiego w przemówieniach, które będą wygłaszane przed waszym przemówieniem, że trzeba będzie zrewidować to, coście napisali, albo to kompletnie zmienić. Nie bójcie się tego” – przypomniał o. Majewski.
Zdaniem jezuity przeświadczenie o tym, że wszystko wiemy, to „powszechny grzech kościelny”.
O. Majewski zacytował słowa orędzia, w którym papież mówi, że „trzeba opuścić wygodne miejsce i zdzierać buty”. „Mamy pokusę robienia kopiuj-wklej, bo to jest najprostsze. Franciszek buntuje się wobec takiego dziennikarstwa, ale można by to rozszerzyć – też wobec takiego mówienia kazań, które są gdzieś tam wyczytane w książkach a nie dotykają konkretnego życia ludzi. Mówi, że aby dziennikarstwo było poważne, trzeba +zdzierać buty+, czyli być w tych miejscach, o których piszemy i nie bazować na tym, co inni napisali” – podkreślił.
Dodał, że w słowach Franciszka widzi „błysk duchowości jezuickiej”. „Charyzmatyczny generał zakonu jezuitów, o. Pedro Arrupe, którego proces beatyfikacyjny jest już bardzo zaawansowany w Watykanie, mówił, że jeżeli mamy pracować z ubogimi, musimy najpierw zamieszkać wśród ubogich i dotknąć tej rzeczywistości, o której chcemy mówić, albo której chcemy zaradzić” – stwierdził o. Majewski.
Według szefa Redakcji Katolickiej Polskiego Radia „dziennikarstwo z pasją, opowiadanie o rzeczywistości, wymaga zdolności pójścia tam, gdzie nikt nie idzie”. „To jest też bardzo jezuickie. Już w naszych konstytucjach jest taki zapis, że jezuita ma być człowiekiem, który idzie tam, gdzie nikt inny nie chce iść, albo tam, gdzie nikt jeszcze nie poszedł” – mówił.
Jezuita odniósł się też do fragmentu orędzia mówiącego o pandemii koronawirusa, w którym papież wskazał na niebezpieczeństwo pisania o niej i o każdym kryzysie, tylko z punktu widzenia świata najbogatszego i prowadzenia podwójnej rachunkowości. „Jeżeli prześledzimy to, co u nas pisze się o pandemii – ale tak samo jest i we Włoszech, w Niemczech i w Hiszpanii – to zobaczymy, że patrzymy na świat z punktu widzenia +tłustych kotów+. Teraz się zastanawiamy: trzecia dawka, nie trzecia dawka? Jedni chcą się szczepić, inni nie. Tymczasem trzy czwarte ludności nie ma tych dylematów. Tam jest dylemat: czy w ogóle będę miał możliwość zaszczepienia się?” – wyjaśnił.
Przypomniał, że w Afryce poziom wyszczepienia społeczeństwa sięga zaledwie kilku procent. „Dzieli nas naprawdę ogromna przepaść. WHO ciągle mówi, żeby zwrócić uwagę na to, że nie ocalimy się sami. Jeżeli cały świat nie podejmie jakiegoś wielkiego wysiłku i te szczepionki nie dotrą do przede wszystkim do krajów ubogich, to szczepienie się przez nas trzecią czy kolejną dawką i tak nie załatwi sprawy” – przypomniał.
O. Majewski dodał, że myślenie papieża Franciszka jest „bardzo uwrażliwione na kraje, o których nigdy nie myślimy”. „W Watykanie wychodzi dziennik +L’Osservatore Romano+. Jeżeli przerzucimy jego strony i strony włoskich labo polskich gazet, to zauważymy przepaść pewnej wrażliwości. W +L’Osservatore Romano+ dominują informacje z Burkina Faso, Sudanu Południowego, Kongo, Chile, Wenezueli. To jest wrażliwość Franciszka na kraje zupełnie zapomniane przez bogaty świat” – zaznaczył.
Według o. Majewskiego, jako dziennikarze za dużo mówimy o organizacjach i akcjach pomocowych, a za mało o sytuacji ludzi, do których idzie Kościół i którym chce pomagać. „W dziennikarstwie zatraciliśmy tę wrażliwość na społeczną biedę i wykluczenie w różnych obszarach” – ocenił.
Przypomniał, że papież wskazał też w orędziu na szanse i zagrożenia płynące z rozwoju mediów społecznościowych. „Papież pisze, że stwarzają one możliwość bycia tu i teraz. Jeśli jestem w jakimś miejscu, w którym coś się dzieje, mogę to nagłośnić. To stwarza wielkie możliwości i przełamuje monopol mediów tradycyjnych. Ale z drugiej strony – papież mówi – media społecznościowe są tak podatne na manipulację, że trzeba na to bardzo uważać” – stwierdził.
„Mediów nie wolno nie doceniać, ale nie wolno ich też przeceniać. Bo ważniejsze jest to konkretne życie, które dzieje się na ulicy, do którego mamy dostęp i my, dziennikarze, mamy o nim informować” – zakończył.
Po raz pierwszy Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzono na polecenie papieża Pawła VI w niedzielę 7 maja 1967 r., zaś pierwsze orędzie ukazało się 2 maja tego roku. Ustalono jego obchody na niedzielę przed uroczystością Zesłania Ducha Świętego, przy czym episkopaty krajowe otrzymały możliwość ustalania swojej daty.
Początkowo orędzie na Dzień Środków Społecznego Przekazu ukazywało się tuż przed samymi obchodami. Od 1986 r. przyjął się zwyczaj, że tekst papieża ogłaszany jest 24 stycznia. Tego dnia Kościół katolicki wspomina św. Franciszka Salezego, którego papież Pius XI ogłosił w 1923 r. patronem pisarzy katolickich i dziennikarzy.
W Polsce na mocy decyzji Konferencji Episkopatu Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzony jest w trzecią niedzielę września. (PAP)
Autor: Iwona Żurek
