Rolnictwo w programie Polski Ład zajmuje ważne miejsce. Wszystkie projekty, które zaplanowaliśmy, wpłyną na poprawę komfortu życia, bezpieczeństwo, unowocześnienie i wzmocnienie polskiej wsi – mówił minister rolnictwa Grzegorz Puda w rozmowie z PAP.
PAP: Panie ministrze, jakie rozwiązania dla rolnictwa i rozwoju wsi proponuje Polski Ład?
G.P.: Rolnictwo zajmuje bardzo ważne miejsce w programie Polski Ład. Wystarczy przywołać wybrane przykłady, jak choćby podniesienie dopłaty do paliwa dla rolników, czy przeznaczenie prawie 6 mld zł na inwestycje związane z dywersyfikacją i skracaniem łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budową odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu. Z tych środków będziemy wspierać tworzenie miejsc bezpośredniej sprzedaży dla spożywczych produktów lokalnych oraz inwestycje przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego i rolników rozpoczynających lub prowadzących działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) lub działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (MOL). Równolegle wprowadzimy zmiany w prawie, dzięki którym nastąpi uwolnienie rolniczego handlu detalicznego (RHD).
Innym przykładem jest przygotowanie przepisów gwarantujących prawną ochronę rodzinnych gospodarstwach rolnych oraz opracowanie Kodeksu rolnego. Polski Ład wniesie też wiele zmian w dotychczasowym sposobie funkcjonowania administracji rolnej. Chcemy wprowadzić jeszcze więcej ułatwień dla rolników i odbiurokratyzowania współpracy z producentami rolnymi. Dlatego m.in. powstaje E-okienko dla rolnika – jedno miejsce o e-wnioskach dla rolników, oraz Centralny system informatyczny zasobu państwowej ziemi. Rozwiązania cyfrowe będą też wykorzystywane w innych obszarach jak choćby ogólnokrajowy Satelitarny System Monitoringu Upraw Rolniczych, czy budowie systemu IT, który zagwarantuje efektywne śledzenie informacji na kluczowych etapach łańcucha dostaw „od pola do stołu”.
Polski Ład oznacza wreszcie wprowadzenie tak oczekiwanego programu inwestycji na terenach rolniczych, pozwalających walczyć i przeciwdziałać skutkom suszy. Blisko 3 mln zł chcemy przeznaczyć na wsparcie inwestycji na obszarach wiejskich w zakresie poprawy gospodarowania wodą oraz efektywności wykorzystania jej zasobów. Nie zapominamy też o wsparciu dla rodzin z terenów wiejskich – zarówno rodziców, dzieci jak i seniorów, transformacji energetycznej gospodarstw domowych, zapewnieniu dostępu do szerokopasmowego internetu z możliwością modernizacji do prędkości dostępnej w gigabitach na sekundę oraz eliminacji „białych plam” w zasięgu telefonii komórkowej.
Lista projektów jest znacznie dłuższa i obejmuje zarówno rozwiązania natury prawnej, jak i inwestycyjnej. Wszystkie projekty, które zaplanowaliśmy w Polskim Ładzie, wpłyną na poprawę komfortu życia, bezpieczeństwo, unowocześnienie i wzmocnienie polskiej wsi, tak że stanie się ona miejscem atrakcyjnym dla młodych.
W pełni podpisuję się także pod słowami pana premiera, że Polski Ład to wielki program wsparcia polskiego rolnictwa, program wsparcia polskiej kultury i tradycji wiejskiej.
PAP: Wszystkie inicjatywy w ramach Polskiego Ładu wydają się ważne, ale która Pana zdaniem – jest najbardziej istotna dla mieszkańców wsi?
G.P.: To bardzo trudne pytanie, ponieważ każdy z projektów Polskiego Ładu dotyczący polskiej wsi i rolnictwa jest ważny i odpowiada na bieżące potrzeby i wyzwania, jakie nakreślają kolejne lata. Ważność projektów zależy też od osoby; inne projekty są kluczowe np. dla gospodarstw rodzinnych, a inne dla przedsiębiorców z terenów wiejskich. Nie chciałbym umniejszać wartości żadnego z nich. Dlatego może odpowiem w ten sposób – z tej długiej listy inicjatywy w ramach Polskiego Ładu dot. rozwoju wsi i rolnictwa dwa zadania zostały wpisane na listę 10 niezwykle ważnych projektów, które mają być przygotowane w ciągu 100 dni. Są to: większe dopłaty za paliwo rolnicze i wzmocnienie bezpośredniej sprzedaży przez rolników. Planujemy, że rozwiązania te będą gotowe już w IV kwartale 2021 r.
PAP: Jakie zapisy będzie zawierała ustaw o rodzinnym gospodarstwie rolnym, kiedy ruszą konsultacje?
G.P.: W najbliższym czasie przedstawimy ustawę o rodzinnych gospodarstwach rolnych, która ma na celu wspieranie rozwoju rodzinnych gospodarstw rolnych, jako tych jednostek, które zgodnie z Konstytucją RP stanowią podstawę ustroju rolnego państwa. Przygotowywany projekt zawiera kilkanaście pakietów korzyści w kilkudziesięciu obszarach, np. podatkowym, gospodarczym, społecznym, klęskowym czy związanym z dziedziczeniem. Tą ustawą rząd premiera Mateusza Morawieckiego dokona reformy ustrojowej polskiej wsi. Istotne jest uświadamianie społeczeństwu, że dla zapewnienia dobrobytu, bezpieczeństwa i suwerenności całego narodu konieczny jest szacunek i wsparcie dla polskich rolników. Ochrona funkcjonowania wsi jest jednym z kluczowych priorytetów państwa.
PAP: Czym jest Kodeks rolny?
G.P.: Kodeks rolny będzie aktem normatywnym, zawierającym zbiór przepisów o podstawowym znaczeniu z dziedziny prawa rolnego. Będzie regulować stosunki prawne związane z prowadzeniem działalności rolniczej, a zwłaszcza zasady, na jakich oparte jest jej prowadzenie. Regulacje Kodeksu rolnego będą dotyczyły przede wszystkim producentów rolnych i podmiotów bezpośrednio związanych z produkcją i działalnością wytwórczą w rolnictwie.
PAP: Co oznacza uwolnienie handlu detalicznego?
G.P.: Pod tym pojęciem kryją się zmiany w prawie, które umożliwią sprzedaż produktów z RHD do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, takich jak np. sklepy, restauracje, stołówki na terytorium całego kraju (sprzedaż bezpośrednio konsumentom żywności z RHD na terenie całego kraju jest już możliwa). Zniesione będą też maksymalne limity dotyczące zbytu żywności konsumentom finalnym. Limity będą dotyczyć wyłącznie dostaw żywności z RHD do sklepów, stołówek czy restauracji. I co równie ważne – nastąpi podwyższenie kwoty przychodów zwolnionej z podatku dochodowego (obecnie kwota ta w przypadku RHD wynosi 40 tys. zł).
PAP: Jakie innowacyjne rozwiązania przewiduje dla rolnictwa Polski Ład?
G.P.: Zależy jak rozumieć „innowacyjne rozwiązania”. Polski Ład, sam w sobie, jest nowatorskim podejściem do odbudowy polskiej gospodarki po pandemii COVID-19. Równocześnie inicjatywy zawarte w Polskim Ładzie będą wspierały rozwój innowacji rolniczych i ich upowszechnienie w ramach środków publicznych, a w szczególności środków europejskich, jak choćby Wspólna Polityka Rolna. Ponadto, Program oferuje indywidualnym rolnikom możliwość sfinansowania ze środków WPR rozwiązań innowacyjnych służących m. in. poprawie efektywności produkcji rolnej. Co istotne, wsparcie modernizacyjne oferowane jest wyłącznie do rodzinnych gospodarstw rolnych, które w największym stopniu wymagają dodatkowego wsparcia na tego typu inwestycje.
W okresie 2023-2027 kontynuowane będzie wsparcie na rzecz rozwiązań innowacyjnych w rolnictwie, przetwórstwie i na obszarach wiejskich w ramach nowego już programu „Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej”. Planujemy m.in. kontynuację wsparcia inwestycyjnego dla gospodarstw rolnych, wsparcie budowania rynku usług rolnictwa 4.0 oraz wsparcie transferu wiedzy i innowacji do środowisk rolniczych.
PAP: Na czym polega system identyfikacji żywności?
G.P.: Obowiązek śledzenia ruchu oraz pochodzenia żywności i paszy w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostarczanej żywności regulują wymagania prawne UE. Za system identyfikacji żywności uważa się możliwość dostępu do wszelkich informacji o produkcie w całym jego cyklu życia przy użyciu systemów zaproponowanych przez producenta lub dystrybutora. Identyfikowalność odnosi się również do możliwości śledzenia produktów wzdłuż łańcucha dostaw, umożliwiając identyfikację pochodzenia oraz specyficznych cech produktu.
Już obecnie konsumenci mają dostęp do szeregu informacji na opakowaniach produktów spożywczych, które w swoim założeniu mają ułatwić identyfikację dobrych jakościowo produktów i uchronić je przed fałszerstwami. Producenci, chcąc sprostać wymogom prawnym, umieszczają na opakowaniach bardzo dużo informacji, które niestety nie zawsze są wystarczające albo dostatecznie zrozumiałe w swoim przekazie, czy wręcz są przedstawione w sposób nieczytelny (bardzo mały druk, specjalistyczne nazewnictwo). Dodatkowo informacje te nie mówią nam, jak długą drogę przebył produkt od etapu produkcji do trafienia na półkę sklepową.
Dlatego Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oraz GovTech Polska w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów rozpoczął prace nad pilotażowym projektem roboczo nazywanym Paszportyzacja polskiej żywności. Projekt przewiduje budowę cyfrowego systemu gwarantującego efektywne śledzenie i identyfikowanie informacji o produktach rolno-spożywczych w łańcuchu dostaw, tj. „od pola do stołu”. Budowany system IT udostępni szerokie spektrum informacji o produkcie żywnościowym, przede wszystkim dzięki innowacyjnym funkcjonalnościom, a także integracji z aktualnie działającymi bazami referencyjnymi.
PAP: Ile środków w ramach Polskiego Ładu trafi na wieś? Na co przeznczone będą największe nakłady?
G.P.: Średnioroczne nakłady łączne na inicjatywy Polskiego Ładu będą wyniosły 72,4 mld zł, w tym w filarze „Polska – nasza ziemia” – 5 mld zł. W latach 2021-2030 da to łącznie 651,6 mld zł (odpowiednio w filarze „Polska – nasza ziemia” – 45 mld zł). Są to środki krajowe, w tym m.in. wkład własny do projektów unijnych. Do tych środków należy doliczyć jeszcze nakłady, które zostaną przeznaczone na inwestycje z wykorzystaniem środków UE, w tym Funduszu Odbudowy. A obszary wiejskie będą korzystały ze wsparcia w każdym z filarów Polskiego Ładu. (PAP)
rozmawiała: Anna Wysoczańska
