W Rosji w poniedziałek rozpoczęła się siedmiodniowa Maslenica – cykl świąteczny, będący zakończeniem karnawału. W kalendarzu prawosławnym to okres przygotowań do Wielkiego Postu. W tradycji ludowej to święto pożegnania zimy i powitania wiosny.
W kulturze ludowej Maslenica była czasem, gdy po miesiącach zimy pozbywano się w gospodarstwach zimowych zapasów i przygotowywano się do wiosny. Był to okres odpoczynku, zabaw, w których uczestniczyła cała społeczność wiejska. Maslenicę kończył obrzęd wypędzania zimy i powitania wiosny, podczas którego kukłę symbolizującą zimę uroczyście palono. Tak jak wszędzie w tradycji karnawału, Maslenica była okresem „rozpasania”, zarówno w zabawach, jak i we wzajemnym goszczeniu się.
Cerkiew prawosławna zmieniła nieco wymowę tych tradycji, wywodzących się z czasów pogańskich. W jedzeniu i zabawach zaleciła umiarkowanie, a akcent położyła bardziej na takie elementy, jak odnowienie i oczyszczenie, wzajemna szczodrość i gościnność. Jako że okres ten jest czasem przygotowań do Wielkiego Postu, Cerkiew zaleca wiernym refleksję, wzajemne wybaczanie win i pokutę.
Współcześnie bogate zwyczaje radosnej i kolorowej Maslenicy, w których każdy dzień świątecznego tygodnia przeznaczony jest na inne czynności, to już tylko tradycja. W miastach odbywają się świąteczne festyny, na których obejrzeć można przedstawienia folklorystyczne pokazujące zabawy i obrzędy Maslenicy. W handlu pojawiły się też małe kukiełki do symbolicznego spalenia podczas Maslenicy. Ma to pomóc w oczyszczeniu zła, które nagromadziło się w ciągu roku w domostwach. Badacze kultury uważają jednak, że z Maslenicą taki zabieg nie ma wiele wspólnego, a więcej – z technikami usuwania negatywnej energii.
Nadal przestrzegany jest współcześnie dawny zwyczaj odwiedzania podczas Maslenicy teściowej, która z tej okazji przygotowuje naleśniki. Bliny, czyli rosyjskie naleśniki, to potrawa, która jest symbolem Maslenicy.
Okrągłe złote placki nawiązują do słońca; według etnografów pogańskie korzenie Mslenicy są związane z kultem słowiańskiego boga słońca. Dziś bliny podczas Maslenicy je się ze wszystkim: bardzo lubianymi w kuchni rosyjskiej konfiturami i miodem, ze śmietaną, twarogiem i słodkim mlekiem skondensowanym, z kawiorem, grzybami, serem żółtym i rybą. Mięsa w okresie przed Wielkim Postem już się nie spożywa.
Tydzień, gdy w kuchni króluje naleśnik, jest widoczny w supermarketach, które eksponują wszelkie produkty, jakich gospodyni może potrzebować do robienia naleśników.
Rozpoczęty w poniedziałek świąteczny tydzień Rosjanie zakończą 14 marca. Dla wyznawców prawosławia rozpoczyna się Wielki Post.
Z Moskwy Anna Wróbel (PAP)
