IPN zaprezentował „Polish-Jewish Studies” – czasopismo naukowe o relacjach polsko-żydowskich w XX w. W pierwszym numerze ukazał się m.in. artykuł o dyplomatach z Konsulatu RP w Hawanie, którzy pomagali Żydom w okresie Holokaustu, a także recenzje głośnych publikacji, w tym – o pogromie kieleckim.
„Instytut Pamięci Narodowej od początku swojego istnienia w 2000 roku przykłada bardzo duże znaczenie do badania kwestii relacji polsko-żydowskich i żydowsko-polskich w XX wieku, szczególnie podczas drugiej wojny światowej i okupacji niemieckiej. Przykłada również bardzo duże znaczenie do badania dziejów Zagłady Żydów w czasie niemieckiego totalitaryzmu, jaki opanował Polskę i trwał tutaj w latach 1939-1945” – podkreślił wiceprezes IPN Mateusz Szpytma, który w Instytucie zajmuje się problematyką polsko-żydowską.
Temat polsko-żydowskich relacji – zwrócił też uwagę – był poruszany w wielu publikacjach, z których niektóre okazały się bardzo głośne. „W ostatnich kilku latach postanowiliśmy zintensyfikować nasze badania. Wiemy, że ten aspekt i czas w dziejach naszego kraju jest też bardzo często podejmowany za granicami” – mówił Szpytma, dodając, że temat relacji polsko-żydowskich pojawia się w debacie naukowej, ale także czasami w debacie quasi-naukowej – medialnej, społecznej, a nawet politycznej.
Przechodząc do prezentacji czasopisma „Polish-Jewish Studies”, które IPN udostępnia nie tylko w formie książkowej, ale też online w języku polskim i angielskim, historyk podkreślił, że będzie ono poświęcone problematyce stosunków polsko-żydowskich w XX wieku. „To jest czasopismo stricte naukowe, ale zachęcamy do lektury nie tylko naukowców, lecz bardzo szerokie grono odbiorców” – zaznaczył Szpytma, zapowiadając, że w „PJS” czytelnicy odnajdą tematy nie tylko z okresu II wojny światowej, ale także – w kolejnych numerach rocznika – kwestie dotyczące dwudziestolecia międzywojennego czy okresu zniewolenia komunistycznego.
„Dyskusje na tematy polsko-żydowskie są bardzo często niezwykle emocjonujące, dochodzi do bardzo wielu wymian opinii pomiędzy różnymi badaczami, więc w tym czasopiśmie też jest – i będzie w przyszłości – dział z recenzjami i polemikami. To jest też ważne miejsce po to, żeby pokazywać często i fałszywe narracje, jakie są tworzone” – mówił wiceprezes IPN, przypominając, że „solą w działalności naukowej jest dyskusja” i zachęcając badaczy do zabierania głosu na tematy poruszane w czasopiśmie.
„Liczymy na bardzo dużą dyskusję i odpowiedzi ze strony naukowców z całego świata” – podsumował.
Liczący ponad 850 stron pierwszy numer „Polish-Jewish Studies” w całości poświęcony jest problematyce polsko-żydowskiej i tak jak przyszłe wydania rocznika ma przedstawiać wyniki ogólnopolskich i regionalnych badań, a także działania na rzecz zachowania pamięci o polskich Żydach. Pismo szczegółowo przedstawili historycy redaktor naczelny „Polish-Jewish Studies” prof. Grzegorz Berendt oraz zastępca redaktora naczelnego czasopisma dr Tomasz Domański.
Czasopismo podzielone jest na trzy działy: „Studia”, „Recenzje/Polemiki” oraz „Kronikę”. W pierwszym z nich czytelnicy odnajdą m.in. artykuł o dyplomatach z Konsulatu RP w Hawanie, którzy pomagali Żydom w ucieczce z okupowanej przez Niemców Europy, tekst o tzw. legalizacji dokumentów dla Żydów ukrywających się podczas okupacji czy tekst o powojennym procesie policjantów granatowych oskarżonych o mordowanie ludności żydowskiej. W kolejnym dziale znajduje się znana już recenzja pt. „Korekta obrazu?” dotycząca publikacji „Dalej jest noc”, którą przygotowało działające przy ISiF PAN Centrum Badań nad Zagładą Żydów i gdzie poruszona jest m.in. kwestia polskiej przemocy w czasie wojny wobec ludności żydowskiej. Czytelnicy odnajdą tam też recenzję książki Joanny Tokarskiej-Bakir „Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego”. Propozycje „Kroniki” to np. tekst o upamiętnianiu Żydów przez Staszowskie Towarzystwo Kulturalne.
Konferencja historyków z IPN prezentująca pierwszy numer „Polish-Jewish Studies” w całości jest dostępna na kanale IPN na You Tube.
Badania nad historią Żydów polskich w XX w. – jak przypomina IPN – od wielu lat są przedmiotem dociekań badaczy w Polsce i na świecie. „Studia takie prowadzą także naukowcy IPN w ramach m.in. Centralnego Projektu Badawczego IPN: Dzieje Żydów w Polsce i relacje polsko-żydowskie w latach 1914–1989. Z racji specyfiki tej instytucji badania koncentrowały się i koncentrują głównie na problematyce Zagłady lub relacji polsko-żydowskich w okresie II wojny światowej i czasach tuż po wojnie” – podał Instutut, dodając też, że pod jego szyldem powstało wiele publikacji popularnonaukowych oraz edukacyjnych. (PAP)
