W Kościele katolickim 25 lipca obchodzone jest święto św. Jakuba Apostoła. Do jego grobu w Santiago de Compostella w Hiszpanii rokrocznie pielgrzymują tysiące wierzących i agnostyków.
W ramach obchodów święta św. Jakuba Apostoła m.in. w Gdańsku-Oliwie odbędzie się konferencja na temat Camino – tzw. Dróg Jakubowych, msza św. odpustowa oraz rowerowa pielgrzymka etapem „Pomorskiej Drogi Jakubowej”. „Będzie można także wysłuchać koncertu +Botafumeirgo+ na oliwskich organach” – poinformowało Stowarzyszenie Dróg św. Jakuba w Polsce.
Biblia podaje, że Jakub Starszy był synem Zebedeusza i bratem św. Jana Ewangelisty. Wraz z grupą uczniów przybył do Hiszpanii, by prowadzić na północy kraju prace misyjne (lata 33-43 n.e.), jednak z powodu niepowodzeń wrócił z powrotem do Ziemi Świętej, gdzie zginął z rąk Heroda I Agrypy około roku 44 n.e. Świadkowie jego męczeńskiej śmierci zabrali ciało apostoła w kamiennym sarkofagu do łodzi, którą odpłynęli do północno-zachodniego krańca Półwyspu Iberyjskiego.
Według tradycji złożono je w miejscowość Finisterre, po łacinie znaczy to „koniec ziemi”. „W tamtej epoce nie znano jeszcze innych kontynentów, więc na tym miejscu kończyło się rzymskie panowanie nad Europą. Sarkofag odnaleziono między 788 a 838 rokiem w pobliżu miejscowości Compostella (z łacińskiego Campus stellae – Pole gwiazdy). Z kolei hiszpańska nazwa Santiago znaczy po polsku „święty Jakub”. Te dwie nazwy łączy się w jedno, stąd nazwa miasta brzmi +Santiago de Compostella+” – podaje Liturgia Godzin.
W średniowieczu po Ziemi Świętej i Rzymie, grób św. Jakuba był trzecim sanktuarium chrześcijaństwa. Przybycie pierwszego udokumentowanego pielgrzyma, francuskiego biskupa Le Puy Godescalco, datuje się na rok 950. W XIV wieku szlak przemierzało już ponad milion osób.
Symbolem Drogi św. Jakuba jest muszla. Wynika to z tradycji, zgodnie z którą pątnicy docierając w średniowieczu do grobu apostoła palili szaty pokutne i obmywali się w wodach oceanu, zostawiając w ten sposób za sobą dotychczasowe grzeszne życie i rozpoczynając z wiarą nowe.
W 1982 roku Rada Europy uznała „Drogę św. Jakuba” za szlak o szczególnym znaczeniu dla kultury. W październiku 1987 roku został on ogłoszony pierwszym Europejskim Szlakiem Kultury, a w 1993 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W dniu 5 lipca 2015 roku UNESCO na 39 sesji w Bonn podjęło decyzję o rozszerzeniu szlaków jakubowych w Hiszpanii i wpisało cztery szlaki północne: Camino del Norte, Camino Primitivo, Camino Lebaniego oraz Camino Vasco del Interior. Jednocześnie nadało im nazwę Camino Frances i Szlaki Północnej Hiszpanii.
Drogi św. Jakuba przeznaczone są dla pątników indywidualnych lub w małych grupach. Podążają nimi ludzie różnych wyznań i narodowości. Do ich dyspozycji są nie tylko znajdujące się po drodze kościoły i kaplice, ale także dogodne miejsca noclegowe w schroniskach dla pielgrzymów.
Każdy z pielgrzymów powinien mieć oficjalny paszport pielgrzyma wydawany od 1 kwietnia 2016 roku przez Biuro Pielgrzyma w Santiago de Compostela. Na jego podstawie otrzyma on nocleg w „albergues” (hostele, zajazdy dla pątników – PAP) oraz dokument potwierdzający odbycie pielgrzymki lub certyfikat, jeśli cel miał charakter turystyczny lub kulturalny.
Przez tereny Polski przebiega obecnie 17 Dróg Jakubowych: Via Regia (prowadzi ze Lwowa, w Zgorzelcu łącząc się z Ekumeniczną Drogą Pątniczą); Camino Polaco (Z Estonii poprzez Łotwę, Litwę, Szlak Piastowski, Lubuską Drogę św. Jakuba we Frankfurcie nad Odrą łączy się z Drogami Jakubowymi w Niemczech), Dolnośląska Droga Jakubowa, Śląsko-Morawska, Wielkopolska, Sudecka, Małopolska, Pomorska, Nyska, Miedziana, Mazowiecka, Lubelska, Beskidzka, Częstochowska, Jasnogórska, Ślężańska, Żytowska – podaje Stowarzyszenie Dróg św. Jakuba w Polsce.
W ikonografii apostoł przedstawiany jest jako starzec o silnej budowie ciała, w długiej tunice i w płaszczu lub jako pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki, zwój.
Najstarszy wizerunek św. Jakuba pochodzi z VI wieku i znajduje się w kościele San Vitale i kaplicy arcybiskupiej w Rawennie. Przedstawia dojrzałego mężczyznę z długą brodą, który w ręku trzyma zwój pisma. Z XII wieku pochodzi zaś relief krużganku w katedrze w Moissac we Francji. (PAP)
