Wskutek wybuchu wojny w Ukrainie naukę w polskich szkołach podjęło 182,5 tys. ukraińskich uczniów, najwięcej w „podstawówkach” – wynika z opracowania Głównego Urzędu Statystycznego, podsumowującego ubiegły rok szkolny w polskiej oświacie. Polskie szkoły zatrudniły też 401 nauczycieli z Ukrainy. Włączenie uchodźców do systemu oświaty wspierają fundusze UE.
W roku szkolnym 2021/22 w polskich szkołach każdego typu kształciło się ogółem 5 mln dzieci, młodzieży i dorosłych.
Według stanu na 24 czerwca 2022 r., ukraińskich uczniów w systemie było 182,5 tys. Najwięcej uczniów z Ukrainy przyjęły „podstawówki” – 64,1 proc. ogółu uczniów – uchodźców oraz przedszkola – 27,4 proc. Uczniowie szkół ponadpodstawowych – według danych GUS – stanowili 8,3 proc. wszystkich uczniów z Ukrainy, a słuchacze szkół policealnych – 0,3 proc.
Z powodu braku znajomości języka polskiego lub ze względu na problemy adaptacyjne co piąty ukraiński uczeń uczęszczał do oddziału przygotowawczego.
Najwięcej uczniów z Ukrainy – 78,6 proc. pojawiło się w szkołach zlokalizowanych w miastach. Jeśli chodzi o zróżnicowanie terytorialne, to w przyjęciu uczniów z Ukrainy przodowały województwa: mazowieckie (18,4 proc.), śląskie (11,2 proc.) oraz dolnośląskie i wielkopolskie (po 10,4 proc.) – czytamy w raporcie GUS „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2021/2022”.
Nauczyciele z Ukrainy
Zatrudnienie w polskich szkołach podjęło 401 nauczycieli – uchodźców z Ukrainy i były to prawie wyłącznie kobiety (393). Ukraińscy nauczyciele podjęli pracę głównie w miastach – zatrudnienie znalazło tam 81,8 proc. wszystkich nauczycieli ukraińskich szukających azylu w Polsce.
45,1 proc. z nich otrzymało etaty w szkołach podstawowych, 19,2 proc. w zespołach szkół i placówek oświatowych, a 14 proc. w szkołach ponadpodstawowych.
Jak podał GUS, najwięcej nauczycieli znalazło pracę w polskich szkołach w województwach: mazowieckim (28,9 proc.), małopolskim (12,5 proc.) oraz dolnośląskim i pomorskim (po 10,2 proc.).
Wydatki na oświatę
Jak podsumowuje GUS, wydatki publiczne na oświatę i wychowanie (z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego) w 2021 r. wyniosły 96,3 mld zł, co stanowiło 3,7 proc. PKB.
Część oświatowa subwencji ogólnej, przekazywana szkołom za pośrednictwem jednostek samorządu terytorialnego, wyniosła 52,3 mld zł. Ponadto z budżetu państwa
przeznaczono dodatkowo 5 mld zł na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą.
Środki z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na oświatę i wychowanie (łącznie ze środkami otrzymanymi z budżetu państwa) w kwocie 94,1 mld zł przeznaczono na funkcjonowanie: przedszkoli (łącznie z oddziałami przedszkolnymi w szkołach podstawowych oraz innymi formami wychowania przedszkolnego) – 17,2 mld zł (18,2 proc.), szkół podstawowych – 40,6 mld zł (43,2 proc.), branżowych szkół I i II stopnia – 1,5 mld zł (1,5 proc.), liceów ogólnokształcących – 6,6 mld zł (7 proc.), techników (łącznie ze szkołami artystycznymi) – 6,9 mld zł (7,4 proc.), oraz szkół policealnych – 0,7 mld zł (0,8 proc.).
Fundusze UE na pomoc uchodźcom w szkołach
Na pomoc Ukraińcom uciekającym przed wojną rząd oraz samorządy przeznaczają niewykorzystane dotąd fundusze unijne, co umożliwia specjalny mechanizm pomocowy Unii Europejskiej – CARE (Cohesion’s Action for Refugees in Europe). Wszedł on w życie 8 marca 2022 r. i pozwala wykorzystywać już realizowane projekty unijne oraz niewykorzystane jeszcze Fundusze Europejskie np. z mechanizmu REACT-EU (Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe) na 2022 r. (pierwotnie przeznaczonego na zwalczanie skutków pandemii) do wsparcia uchodźców z Ukrainy.
Dzięki tym instrumentom wdrażane są kolejne projekty, które pomóc mają uczniom z Ukrainy w polskich szkołach.
I tak, dla przykładu np. Ruda Śląska otrzymać ma prawie 232 tys. zł z funduszy unijnych na dodatkowe wyposażenie dla szkół, w których uczą się uczniowie z Ukrainy. Dzięki projektowi zakupiony ma być sprzęt dla dziewięciu rudzkich szkół podstawowych oraz dwóch liceów ogólnokształcących, do których uczęszcza łącznie 220 uczniów z Ukrainy. Jak informuje Urząd Miejski w Rudzie Śląskiej będzie to 47 laptopów, pięć elektronicznych translatorów mowy, a także 40 krzeseł i 20 stolików.
15 grudnia ruszył z kolei nabór wniosków dla małopolskich organów prowadzących publiczne i niepubliczne szkoły w których uczą się uchodźcy z Ukrainy. Projekt w systemie grantowym przewiduje środki na m.in. wielowymiarowe wsparcie szkół w zakresie edukacyjnym, psychologicznym i sprzętowym. Kwota projektu pn.; „Małopolska Tarcza Humanitarna. Fundusze Europejskie dla Ukrainy – Pakiet Edukacyjny” w ramach 15 Osi Priorytetowej – REACT-EU (EFS) dla sprostania wyzwaniom migracyjnym – pakiet edukacyjny Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 wynosi ponad 15 mln zł.
Minimalna kwota grantu to 25 tys. zł, a maksymalna 2 mln zł w zależności od wnioskodawcy. Pieniądze posłużą m.in. na zakup wyposażenia sal lekcyjnych i innych pomieszczeń szkolnych, sprzętu IT, pomocy dydaktycznych niezbędnych do podjęcia przez uczniów z Ukrainy nauki w małopolskich szkołach i klasach, w tym w oddziałach przygotowawczych.
Oprócz wyżej wymienionych mechanizmów, 1 lipca Komisja Europejska przyjęła także pakiet FAST-CARE, który m.in. umożliwił przeznaczenie dodatkowych środków na finansowanie pomocy dla uchodźców z Ukrainy również w kolejnych latach (nawet do 2027 roku) oraz włączył do udziału w pomocy Fundusz Spójności.
Polska otrzymała ponadto – dzięki umowom grantowym podpisanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji z Komisją Europejską – łącznie blisko 700 mln zł na wsparcie działań związanych z masowym napływem osób uciekających przed wojną w Ukrainie.
Jak informują rządowe strony, kwota w wysokości blisko 329 mln zł (68,4 mln euro) została przekazana w ramach FAMI tj. Funduszu Azylu, Migracji i Integracji 2021-2027, zaś ponad 366 mln zł (76,2 mln euro) w ramach Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami 2021-2027 (IZGW). Komisja Europejska nie wskazała konkretnych działań kwalifikujących się do sfinansowania, pozostawiając tę decyzję po stronie danego państwa. Przyznane środki stanowią refundację części poniesionych przez Polskę kosztów.
Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP
