W dn. 3 października w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie odbyła się konferencja prasowa w ramach inauguracji sezonu jesienno-zimowego i szczepień przeciwko grypie jako profilaktyki zachorowań wśród dzieci. Organizatorem konferencji była Fundacja Instytutu Matki i Dziecka.
Apel do wszystkich rodziców: szczepmy dzieci przeciw grypie!
W Polsce w ubiegłym sezonie średnio 1 z 3 dzieci w wieku 0-14 lat zachorowało na grypę. To właśnie dzieci stanowią główną grupę transmitującą wirusa zarówno wśród rówieśników, jak i dorosłych. O niepokojących prognozach na najbliższy czas oraz pomysłach na zwiększenie wyszczepialności w tej szczególnie narażonej grupie dyskutowali eksperci oraz przedstawiciele administracji publicznej podczas konferencji organizowanej przez Fundację Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.
Wyszczepialność dzieci w Polsce to ok. 2 proc.
Grypa to choroba sezonowa, charakteryzująca się gwałtownym przebiegiem, szczególnie u dzieci. Choć istnieje wiele metod ograniczania rozprzestrzenienia się wirusa grypy, światowi eksperci zgodnie wskazują, że najskuteczniejszą z nich są szczepienia. Jednak, pomimo wielu dowodów na skuteczność szczepień, wszczepialność wśród najmłodszych Polaków jest wciąż skrajnie niska i wynosi ok. 2 proc.
„To właśnie dzieci są szczególnie narażone na zachorowanie, jako że nie mają w pełni rozwiniętego układu odpornościowego. Do negatywnych konsekwencji, które mogą wystąpić w wyniku zachorowania na wirusa grypy, należą tzw. powikłania pogrypowe, takie jak zapalenie ucha środkowego, płuc, zatok obocznych nosa czy drgawki gorączkowe” – wymieniała dr n. med. Alicja Karney, z-ca dyrektora ds. klinicznych Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.
Największe ryzyko groźnych powikłań u najmłodszych
Dzieci należą do grupy, która jest trzykrotnie częściej niż dorośli narażona na zachorowanie na grypę, a także na powikłania pogrypowe. Do najczęstszych z nich należą powikłania laryngologiczne (zapalenie ucha środkowego) oraz charakterystyczne dla wieku dziecięcego objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (drgawki, zapalenie mózgu, encefalopatia – najczęściej u dzieci poniżej 10 r.ż.). Najwyższe ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i wystąpienia groźnych powikłań występuje do ukończenia 5. roku życia. Najmłodsi, którzy są zdrowi i nie posiadają chorób współistniejących, są hospitalizowani z powodu powikłań w takim samym stopniu, co dorośli z grup wysokiego ryzyka.
Najskuteczniejszą metodą w walce z grypą są szczepienia, rekomendowane m.in. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) czy Polskie Towarzystwo Wakcynologii. Szczepionka zmniejsza szansę na zachorowanie na wirusa grypy oraz niweluje ryzyko jej powikłań, mogących skutkować hospitalizacją, a nawet śmiercią. Szczepionka wykazuje też działanie wzmacniające dla układu odpornościowego, „ucząc” organizm, jak walczyć z wirusem.
„Zakażone dziecko może być źródłem zakażenia dla innych nawet ponad 10 dni, przy czym u małych dzieci również do 6 dni zanim wystąpią objawy. Dlatego jako Główny Inspektorat Sanitarny, w pełni rekomendujemy coroczne szczepienia przeciw grypie wśród dzieci” – deklarował Krzysztof Saczka, zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego.
Długi i skomplikowany proces zaszczepienia dziecka
Istotną rolę profilaktyki grypy wśród najmłodszych podkreślało już w zeszłym roku Ministerstwo Edukacji i Nauki, zachęcając rodziców do szczepień ochronnych. Resort powtórzył to także w tym roku.
„Istotne jest, aby ze szczepień skorzystali także uczniowie, ponieważ szkoły i przedszkola to środowiska, w których wirus dynamicznie się rozprzestrzenia. Stąd też apel Ministra Edukacji i Nauki do rodziców i opiekunów, aby nie pozbawiać dzieci i młodzieży możliwości zaszczepienia się przeciw grypie” – przekazała Adrianna Całus-Polak, rzecznik prasowy, Ministerstwo Edukacji i Nauki.
W tym sezonie dzieci w Polsce można zaszczepić tylko w placówkach leczniczych. Szczepionka jest refundowana w aptece, więc konieczna jest recepta, wykupienie szczepionki w aptece, a następnie umówienie wizyty szczepiennej w przychodni. Podczas wizyty lekarz zbada dziecko – zakwalifikuje do szczepienia, a pielęgniarka poda szczepionkę. Często to właśnie strach przed ukłuciem staję się powodem rezygnacji ze szczepienia, szczególnie wśród najmłodszych. Dlatego warto zaznaczyć, że w aptekach mamy dostępne szczepionki donosowe (w postaci aerozolu do nosa), w których niepotrzebna jest iniekcja.
Potrzebne rozwiązania systemowe
Skrajnie niska wyszczepialność wśród dzieci to prawdziwe wyzwanie dla rodziców, lekarzy, nauczycieli i decydentów. Zaszczepienie już co piątego dziecka może zmniejszyć ryzyko wystąpienia grypy w całym społeczeństwie prawie o połowę. A zaszczepienie 50 proc. populacji w wieku od 2 do 18 może ograniczyć roczną zachorowalność na grypę o ponad 80 proc.
„Widać zatem wyraźną potrzebę zwiększania odporności zbiorowej dzieci. Z łatwością można by poprawić tę sytuację dzięki szczepieniom przeciw grypie w placówkach szkolnych” – przekonywał prof. Marcin Czech, specjalista epidemiologii, specjalista zdrowia publicznego, kierownik zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych Instytutu Matki i Dziecka.
W tym celu konieczne jest wypracowanie rozwiązań systemowych, które przyczyniłyby się do wzrostu wyszczepialności wśród dzieci. Jedną z koncepcji, popieraną przez ekspertów, a przy tym znacznie skracającą ścieżkę, byłaby realizacja szczepień w szkołach. Brakuje jednak jasnych deklaracji i stanowiska rządzących wobec umożliwienia wykonywania szczepień w szkołach czy aptekach oraz informacji nt. ewentualnych, planowanych działań związanych z postulowaną zmianą.
Jedną z okazji do zwiększenia świadomości społecznej w temacie ochronnej roli szczepień wśród dzieci będzie także wydarzenie rodzinne w ramach 8. edycji pikniku „Odważ się być zdrowym na PGE Narodowym”, które corocznie organizowane jest przez Fundację Instytutu Matki i Dziecka. Już 15 października na PGE Narodowym w Warszawie odbędzie się rodzinne wydarzenie z wieloma atrakcjami w ramach promocji zdrowia oraz aktywności fizycznej. Do dyspozycji uczestników będą lekarze specjaliści, którzy chętnie odpowiedzą na pytania dotyczące poszczególnych aspektów szczepień. Eksperci IMiD wyjaśnią i pomogą zrozumieć, dlaczego tak ważne jest, aby nie zwlekać ze szczepieniami.
Źródło informacji: Instytut Matki i Dziecka w Warszawie – Fundacja
