Rok szkolny 2021/2021 rozpoczął się dla wszystkich roczników uczniów nauką w trybie stacjonarnym. Jednocześnie zachowane zostały przepisy, zgodnie z którymi dyrektor szkoły lub przedszkola za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii inspektora sanitarnego mógł zawiesić zajęcia stacjonarne na czas oznaczony i przejść na naukę zdalną. Zawieszenie zajęć mogło dotyczyć grupy, oddziału, klasy, etapu edukacyjnego, a także całej szkoły lub placówki, w zakresie wszystkich lub poszczególnych zajęć.
Ze względu na pandemię COVID-19 zajęcia w szkołach i placówkach oświatowych prowadzone były w reżimie sanitarnym, zgodnie z wytycznymi, które opracowało Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i z Głównym Inspektoratem Sanitarnym. Główne rekomendacje zawarte w wytycznych to szczepienie dla pracowników szkół i uczniów w określonych grupach wiekowych (powyżej 12 lat), dezynfekcja, dystans, higiena, maseczki, gdy nie ma możliwości zachowania dystansu i wietrzenie. Zgodnie z wytycznymi do szkoły mógł przychodzić tylko uczeń bez objawów infekcji lub choroby zakaźnej oraz gdy nie został nałożony na niego obowiązek kwarantanny lub izolacji domowej.
Na jesieni ruszyła w szkołach akcja informacyjna dotycząca szczepień przeciw COVID-19.
Najtrudniejsza sytuacja epidemiczna w szkołach była w grudniu i w styczniu. Według danych podawanych codziennie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki przykładowo 10 grudnia (był to jeden z najtrudniejszych dni jeśli chodzi o sytuację epidemiczną w roku szkolnym 2021/2022) w trybie w pełni stacjonarnym, czyli wszystkie klasy lub oddziały pracowały stacjonarnie, pracowało 92,8 proc. przedszkoli i placówek wychowania przedszkolnego, 73,7 proc. szkół podstawowych i 78,9 proc. ponadpodstawowych. Pozostałe pracowały tego dnia zdalnie lub w trybie mieszanym, w którym zdalnie pracowała tylko część klas lub oddziałów. Wśród szkół i placówek, które nie pracowały w trybie w pełni stacjonarnym przeważały pracujące w trybie mieszanym.
Od 20 grudnia do 9 stycznia zawieszone zostały zajęcia stacjonarne w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Wprowadzona została nauka zdalna. Ograniczenie pracy stacjonarnej nie obejmowało przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych form wychowania przedszkolnego.
Po raz drugi zawieszono zajęcia stacjonarne pod koniec stycznia. Od 27 stycznia do 27 lutego 2022 r. zajęcia stacjonarne zawieszono i w ich miejsce wprowadzono naukę zdalną dla uczniów klas V-VIII szkół podstawowych oraz dla uczniów szkół ponadpodstawowych. W związku z poprawą sytuacji epidemicznej starsi uczniowie wrócili do nauki stacjonarnej tydzień wcześniej – 21 lutego.
Pomimo epidemii COVID-19 w tym roku szkolnym – inaczej niż w roku szkolnym 2020/2021 – dwutygodniowe zimowe ferie szkolne odbyły się tak jak w latach ubiegłych w pięciu terminach od połowy maja do końca lutego w zależności od województwa.
W maju ze względu na długą naukę zdalną w roku szkolnym 2020/2021 oraz naukę zdalną w tym roku szkolnym egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny, tak jak w ubiegłym roku, przeprowadzone były na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie wymagań określonych w podstawie programowej. Jednocześnie ze względu na poprawę sytuacji epidemicznej nie odbywały się w reżimie stacjonarnym takim jak przed rokiem.
W roku szkolnym 2021/2022 wprowadzona została czasowo możliwość wprowadzenie nauczania zdalnego w związku z próbami nielegalnego przekroczenia granicy Polski.
Minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek 10 listopada podpisał rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z sytuacją na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi. Zgodnie z nim na obszarze 9 powiatów przygranicznych: augustowskiego, bialskiego, białostockiego, hajnowskiego, łosickiego, sejneńskiego, siemiatyckiego, sokólskiego i włodawskiego. Zgodnie z nim dyrektor szkoły lub przedszkola na terenie tych powiatów mógł do 30 listopada wprowadzić naukę zdalną.
Przepisy prawa oświatowego zostały zmienione także wiosną tego roku, po tym jak po 24 lutego, po ataku Rosji na Ukrainę w Polsce i w polskim systemie oświaty pojawili się uczniowie uchodźcy z Ukrainy. Według danych MEiN (stan na 21 czerwca) polskich szkołach i placówkach oświatowych jest 285 tys. dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy, które przybyły do Polski po 24 lutego br., po inwazji Rosji na Ukrainę. 41 tys. z nich chodzi do przedszkoli. W polskich szkołach podstawowych jest 128 tys. uczniów uchodźców z Ukrainy, w liceach ogólnokształcących – 12 tys., w technikach – 3,2 tys. w technikach. W oddziałach przygotowawczych jest 38 tys. uczniów z Ukrainy, najwięcej w szkołach podstawowych – 30 tys.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży, będących obywatelami Ukrainy, dzieci pobierające naukę w szkole lub w przedszkolu w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (nauka zdalna) nie będą podlegali obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, obowiązkowi szkolnemu i obowiązkowi nauki w rozumieniu prawa polskiego. Rodzic lub osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem lub uczniem będzie zobowiązana złożyć oświadczenie o kontynuacji kształcenia w ukraińskim systemie oświaty do gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu dziecka lub ucznia. Pozostali uczniowie mają kształcić się w polskim systemie oświaty.
W rozporządzeniu dopuszczono zwiększenie w roku szkolnym 2021/2022 liczby dzieci w oddziałach w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i w oddziałach klas I–III szkół podstawowych. Wprowadzono też możliwość przystąpienia w bieżącym roku szkolnym do egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny. Centralna Komisja Egzaminacyjna wprowadziła dodatkowe dostosowania na egzaminach dla uczniów i absolwentów, którzy przybyli do Polski z Ukrainy po 24 lutego 2022 r. Deklaracje o chęci przystąpienia w maju do polskiej matury złożyło 41 absolwentów, obywateli Ukrainy, a deklaracje przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty ok. 7,1 tys. uczniów będących obywatelami Ukrainy.
Z początkiem roku szkolnego 2021/2022 weszły w życie nowelizacje rozporządzeń: w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej oraz w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia – zmieniony został kanon lektur szkolnych na wszystkich etapach kształcenia. Zmiany polegały głównie na usunięciu kilku pozycji i dodaniu kilkunastu nowych pozycji w wykazie lektur uzupełniających.
W trakcie roku szkolnego minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek zapowiedział kolejne zmiany w podstawie programowej.
Na początku listopada zapowiedział, że od 1 września 2022 r. w szkołach ponadpodstawowych pojawi się nowy obowiązkowy dla wszystkich uczniów przedmiot „Historia i teraźniejszość”, będzie nauczany w I i II klasie, wprowadzony będzie w miejsce przedmiotu Wiedza o społeczeństwie nauczanego w zakresie podstawowym. W marcu minister edukacji podpisał trzy rozporządzenia dotyczące nowego przedmiotu, w tym nowelizację podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych i rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania.
W maju do konsultacji publicznych skierowane zostały dwa kolejne projekty nowelizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych i w szkołach ponadpodstawowych. Tym razem zawierające propozycje wprowadzenia nowych treści nauczania w przedmiocie edukacja dla bezpieczeństwa, m.in. edukacji obronnej, w tym szkolenia strzeleckiego.
W roku szkolnym uchwalono kilka nowelizacji ustaw dotyczących edukacji.
W styczniu Sejm uchwalił nowelizację ustawy Prawo oświatowe wzmacniającą rolę kuratorów oświaty oraz zmieniającą zasady funkcjonowania organizacji pozarządowych w szkołach i placówkach oświatowych, której projekt przygotowało Ministerstwo Edukacji i Nauki. Była ona krytykowana przez opozycję, związki zawodowe zrzeszające nauczycieli, samorządy i organizacje pozarządowe. W marcu prezydent Andrzej Duda zawetował ją.
Pod koniec marca Sejm znowelizował ustawę Karta Nauczyciela, której projekt przygotowali posłowie PiS, zgodnie z którą od 1 maja 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. tzw. średnie wynagrodzenie nauczycieli zostało zwiększone o 4,4 proc. Na ten cel subwencja została zwiększona o 1 mld 671 mln zł. Zgodnie na samorządy nałożono obowiązek wypłacenia podwyżek w maju, a najpóźniej do końca czerwca z wyrównaniem za maj.
W zaś kwietniu Sejm uchwalił nowelizacją o systemie oświaty wprowadzającą zmiany w zasadach przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty i maturze. Zgodnie nowelizacją także w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024 zostaną one przeprowadzony na podstawie wymagań egzaminacyjnych. Zdecydowano też o bezterminowym odstąpieniu od wprowadzenia na egzaminie ósmoklasisty czwartego przedmiotu – egzaminu z przedmiotu do wyboru. Nowelizacja wprowadza też standardy zatrudnienia w szkołach i przedszkolach specjalistów: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych. Przepisy wejdą w życie z dniem 1 września 2022 r.
W czwartek, przeddzień zakończenia roku szkolnego 2021/2022 Sejm uchwalił nowelizację ustawy Karta Nauczyciela, wprowadzającą zmiany w awansie zawodowym nauczycieli. Zgodnie z nią, liczba stopni awansu zawodowego zostanie zmniejszona, a nauczyciele w pierwszych latach pracy będą zarabiać więcej. Nowelizacja trafi teraz do Senatu.
W listopadzie ub.r. Związek Nauczycielstwa Polskiego złożył w Sejmie obywatelski projekt nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, który zakłada powiązanie zarobków nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce. ZNP zebrało pod nim ponad 250 tys. podpisów obywateli popierających ten pomysł. W lutym przeprowadzono pierwsze czytanie obywatelskiego projektu. Następnie skierowany został on do dalszych prac w sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży.
Całą jesień 2021 r. toczyły się rozmowy między Ministerstwem Edukacji i Nauki a związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli w ramach zespołu do spraw statusu zawodowego nauczycieli. Resort zaproponował m.in. zwiększenie 18-godzinnego pensum o 4 godziny, wprowadzenie 8 godzin dostępności nauczyciela w szkole, przy jednoczesnej podwyżce wynagrodzeń. Wszystkie trzy związki zawodowe zrzeszające nauczycieli: ZNP, Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” oraz Wolny Związek Zawodowy Forum-Oświata odrzuciły propozycje MEiN. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
