Międzynarodowe poparcie dla śledztwa dokumentującego zbrodnie wojenne Rosji

Zgodnie z inicjatywą podjętą przez Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, ministrowie sprawiedliwości państw UE poparli wszczęcie śledztwa przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze w sprawie zbrodni wojennych Rosji na terenie Ukrainy. Do Polski przyjedzie główny Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Karim Khan.

– Polska prokuratura jest bardzo aktywna we współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym w sprawie napaści Rosji na Ukrainę. Gromadzenie dowodów na zbrodnie wojenne jest pomocą ludziom przybywającym z Ukrainy do Polski, osobom, które tam zostały i Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu – powiedział na dzisiejszej (5 marca br.) konferencji prasowej wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta.

Zaapelował do mediów, aby informowały uchodźców z Ukrainy o możliwości składania zeznań i przekazywania dowodów zbrodniczej działalności Rosjan, polskim organom śledczym.

– Ukraina zaapelowała do państw Unii Europejskiej, aby gromadziły dowody zbrodni Rosjan i prowadziły w tej sprawie śledztwa. Jako pierwsze na ten apel odpowiedziały Polska i Litwa, a teraz poparły to inne państwa Europy i zaczęły gromadzić dowody na zbrodnie na Ukrainie – podkreślił wiceminister Sebastian Kaleta.

Pomoc w czynach, a nie w słowach

– Ukraina potrzebuje prawdziwej pomocy, ale realizowanej w czynach, a nie w słowach. Słyszeliśmy o odłączeniu Rosji od systemu SWIFT, ale sankcje nie objęły dwóch banków rosyjskich. Zostały do nich przeniesione transakcje z pozostałych banków rosyjskich działających na terenie Unii Europejskiej – powiedział europoseł Patryk Jaki.

Przypomniał, że Polska przez lata ostrzegała, aby Unia Europejska nie wiązała się z Rosją. – Okazało się, że mieliśmy rację. Niestety, bardzo często okazywało się w Unii, że stanowisko Rosji było ważniejsze niż stanowisko Polski. Ale nadszedł wreszcie moment, żeby zmienić sposób podejmowania decyzji przez Unię – zaapelował do instytucji unijnych.

Minister Zbigniew Ziobro wystąpił do prezydencji francuskiej, by podczas posiedzenia Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych UE ustalić wspólne stanowisko krajów Unii umożliwiające pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców zbrodni na Ukrainie. Wniosek spotkał się z akceptacją. We wczorajszym spotkaniu Rady, odbywającym się w Brukseli, wziął udział wiceminister Sebastian Kaleta.

Zgodnie z wnioskami zaprezentowanymi przez Polskę, ministrowie sprawiedliwości przyjęli z uznaniem wszczęcie śledztwa przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze w sprawie zbrodni wojennych Rosji na terenie Ukrainy. Ponadto zadeklarowali pełne wsparcie podczas gromadzenia materiału dowodowego na potrzeby tego śledztwa. Przedstawili także gotowość koordynacji prac prokuratur poprzez unijne mechanizmy, w tym Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust).

Prokurator MTK w Polsce

Do Polski przyjedzie Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Karim Khan. Gospodarzem tej wizyty jest Ministerstwo Sprawiedliwości.

Karim Khan będzie rozmawiał z Ministrem Sprawiedliwości Prokuratorem Generalnym Zbigniewem Ziobro. Uda się także na polsko-ukraińskie przejście graniczne, by spotkać się z uchodźcami z zaatakowanej przez Rosję Ukrainy.

Prokurator Khan ma bogate doświadczenie w sądach międzynarodowych. Występował m.in. w roli oskarżyciela lub obrońcy przed Trybunałami dla byłej Jugosławii i Rwandy, Sądem Specjalnym dla Sierra Leone, Nadzwyczajną Izbą Sądu Kambodży oraz Trybunałem Specjalnym dla Libanu.

Międzynarodowy Trybunał Karny rozpoczął postępowanie w sprawie zbrodni wojennych popełnianych na Ukrainie. Wcześniej, na prośbę Prokurator Generalnej Ukrainy, Zbigniew Ziobro polecił wszczęcie takiego śledztwa przez polską prokuraturę. Celem jest dokumentowanie zdarzeń, które później staną się podstawą pociągnięcia winnych zbrodni do międzynarodowej odpowiedzialności karnej.

Podczas wczorajszego posiedzenia unijnej Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych rozmawiano również o zawieszeniu współpracy sądowej z Rosją i Białorusią w sprawach karnych oraz cywilnych i handlowych. Ministrowie wysłuchali informacji i wsparli Polskę w sprawie próby wykorzystywania tych narzędzi przez Białoruś w kontekście działań podejmowanych przez prokuraturę tego kraju wobec polskich funkcjonariuszy chroniących naszą granicę w trakcie kryzysu migracyjnego wywołanego przez Białoruś w ubiegłym roku.

Lista europrzestępstw a wolność słowa

Jednym z ważnych tematów była debata dotycząca projektu decyzji rozszerzającej listę tzw. europrzestępstw o przestępstwa z nienawiści, także te popełniane w internecie. Rozszerzenie tej listy wymaga jednomyślnej decyzji Rady Unii Europejskiej, po wyrażeniu zgody przez Parlament Europejski. Dotychczas na liście są takie przestępstwa jak terroryzm czy handel ludźmi.

Jak podkreślił minister Sebastian Kaleta, zwalczanie mowy nienawiści wobec braku jasnej i powszechnie akceptowanej definicji tego pojęcia rodzi poważne ryzyko naruszenia szeregu praw i wolności, zwłaszcza swobody wypowiedzi i prawa do informacji. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości podkreśla, że warunkiem przyjęcia takiej decyzji jest uzgodnienie definicji mowy nienawiści i przestępstwa z nienawiści już na wstępnym etapie prac.

Przyjęcie decyzji bez jasnego zdefiniowania tego przestępstwa na etapie jednomyślnego głosowania skutkowałoby przyjęciem jej w następnym etapie w zwykłej procedurze (większością głosów). W konsekwencji pojawiłoby się zagrożenie wykorzystywania walki z mową nienawiści do karania w imię poprawności politycznej krytyków konkretnych poglądów lub ideologii. Polska delegacja wskazała, że bez uzgodnienia definicji projekt nie może zostać zaakceptowany.

Działanie dla ochrony chrześcijan

Rozmowy ministrów dotyczyły także konkluzji Rady w sprawie zwalczania antysemityzmu i rasizmu oraz odpowiedniej ochrony przed dyskryminacją i prześladowaniem. Polskie Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało wystąpienie do Komisji Europejskiej o przedstawienie analogicznych działań dotyczących ochrony chrześcijan. Takie działania są niezbędne, bo m.in. dane OBWE wskazują, że chrześcijanie w Europie są prześladowani w większym stopniu niż wyznawcy innych religii. Bagatelizowanie potrzeb chrześcijan oznaczałoby wspieranie nierówności i dyskryminację. (PAP)