IPN w Łodzi wspiera Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu od strony merytorycznej – zapewnia dyrektor łódzkiego Oddziału IPN dr hab. Dariusz Rogut. W swoich zasobach archiwalnych i dorobku naukowym mamy cenne materiały, które już służą w tworzeniu ekspozycji pod kątem naukowym – dodał.
Dodał też, że łódzki oddział Instytutu Pamięci Narodowej wspiera powstające muzeum od strony merytorycznej.
„W swoich zasobach archiwalnych i dorobku naukowym posiadamy wiele cennych materiałów, które już służą w tworzeniu ekspozycji pod kątem naukowym. Nasze Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej w ubiegłym roku stworzyło m.in. wystawę +»Dzieci z Przemysłowej« – niemiecki obóz w Łodzi (1942–1945)+ oraz film dokumentalny +Obóz na Przemysłowej – Poznaj nasz strach!+. Stanowią one wartościowe źródło informacji o tym przerażającym miejscu w Łodzi” – wyjaśnił.
„Osobiście bardzo się cieszę, że Muzeum znajdzie się na mapie Łodzi. Będzie to pierwsza w Polsce wyodrębniona instytucja kultury, upamiętniająca najmłodsze – często zapomniane – ofiary niemieckich zbrodni podczas II wojny światowej” – przekazał historyk.
„Jego stworzenie to okazja, aby podkreślić, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa pamięć o bezbronnych, niewinnych istotach. Jestem przekonany, że taka postawa wzmacnia wspólnotę narodową i buduje tożsamość przyszłych pokoleń” – podsumował.
Nowa instytucja kultury „Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu. Niemiecki nazistowski obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942-1945)” została powołana 1 czerwca br. wspólnie przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Rzecznika Praw Dziecka oraz IPN.
Placówka ma działać w Łodzi i upamiętniać najmłodsze ofiary niemieckich zbrodni z czasów II wojny światowej. Jego aktywność wystawiennicza, kulturalna, naukowa i edukacyjna będzie miała na celu upowszechnianie wiedzy o tragicznym losie dzieci osadzonych w niemieckim nazistowskim obozie dla polskich dzieci przy ul. Przemysłowej w Łodzi, prowadzonym przez niemieckie władze okupacyjne w latach 1942-45.
Utworzony 1 grudnia 1942 r. obóz przy ul. Przemysłowej został wyodrębniony z żydowskiego getta. Przeznaczony był dla dzieci i młodzieży polskiej od 2. do 16. roku życia, ale w praktyce więźniami były także młodsze, nawet kilkumiesięczne dzieci. Umieszczano w nim m.in. dzieci pochodzące z rodzin, które odmówiły podpisania volkslisty; dzieci osób zesłanych do obozów lub więzień, a także młodzież podejrzaną o uczestnictwo w ruchu oporu.
Dzieci przetrzymywano w prymitywnych warunkach; pracowały przy remontach i budowie baraków oraz wykonywały prace na potrzeby obozu i wojska, robiąc m.in. kosze wiklinowe na amunicję i szyjąc chlebaki. Na młodych więźniach przeprowadzano badania rasowe, których efektem było przeznaczenie niektórych z nich do germanizacji i wywozu do Niemiec.
Dokładna liczba dzieci, które przeszły przez obóz, a także liczba ofiar nie są znane. Różne szacunki mówią o 3-4 tys. uwięzionych i kilkuset zmarłych. Gdy 19 stycznia 1945 r. zakończyła się niemiecka okupacja w Łodzi, w obozie przebywało ponad 800 małoletnich więźniów.
Po zakończeniu II wojny światowej pamięć o niemieckim obozie pracy dla polskich dzieci w Litzmannstadt Ghetto zaczęła słabnąć, a niemal wszelkie pozostałości po nim uległy zniszczeniu. Z początkiem lat sześćdziesiątych ub. wieku, wraz z budową osiedla mieszkaniowego, zatarto jego granice. Przetrwał jedynie budynek dawnej komendy przy ul. Przemysłowej.
W maju 1971 r. dla uczczenia pamięci dzieci więzionych i zamordowanych w obozie w Parku im. Szarych Szeregów odsłonięto pomnik „Pękniętego Serca”. Ośmiometrowa rzeźba przypomina pęknięte serce, do którego przytula się mały, chudy chłopczyk. W sercu widoczna jest pusta przestrzeń mająca kształt dziecka. (PAP)
