W poniedziałek premier Mateusz Morawiecki udaje się na nadzwyczajne, dwudniowe posiedzenie Rady Europejskiej w Brukseli, w trakcie którego szefowie państw i rządów będą rozmawiać m.in. o pandemii koronawirusa, relacjach z Rosją, Wielką Brytanią oraz polityce klimatycznej.
Szefowie państw i rządów podczas najbliższego, dwudniowego posiedzenia Rady Europejskiej będą rozmawiać głównie o pandemii koronawirusa, w tym metodach walki z pandemią, skutkami kryzysu gospodarczego, kwestii certyfikatów umożliwiających przemieszczanie się w ramach UE oraz patentach dotyczących produkcji szczepionek. Unijni liderzy omówią także zagadnienia polityki klimatycznej, w tym zapowiadany cel redukcji emisji do 2030 r. do 55 proc.
Wśród tematów rozmów pojawią się także relacje UE z Rosją oraz Wielką Brytanią po brexicie, w tym w kontekście obowiązującej od 1 maja umowie handlowej. Wśród tematów może pojawić się także eskalacja konfliktu-izraelskiego.
Rzecznik rządu Piotr Müller podkreślił w komunikacie opublikowanym przez CIR, że premier Mateusz Morawiecki zapowiadaną agendę omówił podczas wideokonferencji z szefem RE Charlesem Michelem w piątek.
W kontekście walki z pandemią rzecznik rządu zaznaczył, że UE jako największy eksporter szczepionek będzie kontynuować rozmowy dotyczące zwiększenia światowych zdolności produkcyjnych szczepionek.
„Unijni liderzy odniosą się do roli COVAX w tym zakresie. Państwa UE przedstawią także swój wkład na rzecz wsparcia państw trzecich. Istotnym elementem rozmów może być również kwestia zawieszenia ochrony patentowej (reakcja na decyzję USA w sprawie tymczasowego odstąpienia od zasad Światowej Organizacji Handlu i uwolnienia patentów na szczepionki przeciw COVID-19). Dyskusja może ponadto służyć wymianie doświadczeń związanych z zaawansowaniem procesu i efektywnością szczepień oraz reakcją na nowe warianty wirusa” – podkreślił Müller.
„Z zadowoleniem przyjmujemy wsparcie UE dla inicjatywy COVAX. Nasz kraj wskazuje, że przeciwdziałanie pandemii powinno mieć charakter globalny. Równomierna dystrybucja szczepionek ułatwi zapobieganie rozprzestrzeniania się wirusa i przyspieszy odbudowę gospodarek krajów partnerskich. Polska wsparła COVAX poprzez gwarancje i środki w ramach inicjatywy Drużyny Europy” – dodał.
Rzecznik rządu przypomniał, że obecnie prowadzone są rozmowy w sprawie wkładu do programu COVAX i zapewnił, że polski rząd wspiera wysiłki na rzecz zapewnienia szczepionek państwom Partnerstwa Wschodniego oraz Bałkanów Zachodnich.
Temat dostaw szczepionek w ramach programu COVAX podnosił m.in. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podczas wizyty w Warszawie, w trakcie której krytycznie odnosił się do unijnych dostaw i apelował o ich zwiększenie.
Z kolei rzecznik rządu Piotr Müller w piątkowym komunikacie zapewnił, że Polska jest otwarta na dyskusję na temat rozwiązań, które przyczynią się do zwiększenia dostępu do szczepionek na poziomie globalnym, w tym na temat propozycji dotyczących m.in. Intellectual Property waiver (zniesienia własności intelektualnej do patentów – PAP) oraz licencji przymusowych przewidzianych w Porozumieniu w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej.
Rzecznik rządu zapewnił też, że Polska popiera szybki prace nad projektem rozporządzenia w sprawie cyfrowego zielonego certyfikatu, jednak dodał, powinien on być „przejrzystym i niedyskryminującym narzędziem ułatwiającym bezpieczne podróżowanie podczas obowiązywania ograniczeń związanych z pandemią”.
Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego i Rady UE osiągnęli w czwartek wstępne porozumienie w sprawie unijnego cyfrowego certyfikatu Covid, czyli tzw. paszportu szczepionkowego, który ma umożliwić swobodny przepływ osób w Europie podczas pandemii.
W kontekście polityki klimatycznej rzecznik rządu podkreślił, że Polska będzie dążyła do ustanowienia dalszych wytycznych odnośnie wdrożenia celu redukcyjnego 55 proc. netto w 2030 r., zarówno dla handlu emisjami (systemu ETS), jak i sektorów nie objętych nim.
Cel 55 proc. redukcji został uzgodniony na szczycie UE w grudniu ubiegłego roku. Unijni liderzy zobowiązali się także, że powrócą do tego tematu poprzez przyjęcie dodatkowych wytycznych do planu, które mają poprzedzić propozycje legislacyjne przez KE w lipcu tego roku.
„Nasz kraj stoi na stanowisku, że kluczowe decyzje odnośnie do wdrożenia celu powinny być podjęte przez RE. Wskazujemy także na potrzebę poszanowania zasady neutralności technologicznej i ważnej roli gazu” – zaznaczył rzecznik rządu.
„Ponadto, będziemy dążyć do zachowania obecnego zakresu sektorowego ETS. Nie popieramy wprowadzenia do systemu handlu transportu i budynków. W przypadku możliwości podwyższenia celów dla ESR, Polska będzie wskazywała na kluczową rolę unijnych standardów we wdrażaniu redukcji emisji oraz konieczność zachowania dotychczasowej metodologii wyznaczania celów” – dodał Müller.
Rzecznik rządu zaznaczył, że Polska akcentuje także znaczenie ryzyka powiększenia ubóstwa energetycznego i konieczność podjęcia środków zaradczych w tym zakresie oraz wskazuje na zasadność unikania nadmiernego obciążenia regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
„Nie popieramy także ewentualnej decyzji w sprawie neutralności klimatycznej w 2050 r. na poziomie państw członkowskich” – podkreślił Müller.
Wśród tematów rozmów unijnych liderów pojawią się również relacje z Rosją, które uległy pogorszeniu po informacjach o zwiększeniu zaangażowania militarnego Moskwy przy wschodniej granicy Ukrainy. Władze Ukrainy alarmowały o sytuacji na wschodzie kraju oraz pogarszającej się sytuacji na Krymie społeczność międzynarodową od kilku tygodni.
Rzecznik polskiego rządu w piątkowym komunikacie poinformował, że Polska będzie domagała się zachowania centralnej roli „pięciu zasad przewodnich” jako podstawy polityki UE wobec Rosji oraz konieczności uwzględnienia w strategii UE bliżej współpracy z USA, utrzymania priorytetowej roli Porozumień Mińskich, kontynuacji sankcji i zbliżenia z państwami Partnerstwa Wschodniego.
„W związku z pogorszeniem się sytuacji w zakresie praw człowieka i funkcjonowania środowisk niezależnych w Rosji przed wyborami do Dumy (wrzesień 2021 r.), Polska opowie się za rozszerzeniem wsparcia UE dla przedstawicieli rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego oraz uczynieniem praw człowieka jednym z głównych tematów rozmów UE z Rosją” – poinformował Müller.
„Nasz kraj będzie się także opowiadać za potępieniem nielegalnych działań Rosji na Ukrainie, w Czechach i Bułgarii. Sprzeciwiamy się również postulatom zbyt szerokiego otwarcia na współpracę z Rosją pod pretekstem wdrażania zasady selektywnego zaangażowania” – dodał.
Müller poinformował ponadto, że Polska wezwanie UE i państwa członkowskie do „wzmocnienia odporności na zagrożenia płynące z Rosji, w tym te o charakterze hybrydowym”.
Unijni liderzy na zakończenie dwudniowego szczytu mają także omówić stan relacji z Wielką Brytanią po brexicie. Centralny punkt tej części rozmów ma stanowić wdrożenie obowiązującej od maja tego roku umowy handlowej, która ustanawia nowe podstawy wzajemnych relacji. Z kolei według informacji Reutersa, który powołuje się na projekt konkluzji szczytu, szefowie państw i rządów UE wezwą Londyn do poszanowania praw swoich podróżujących obywateli.
Rzecznik rządu ocenił w piątkowym komunikacie, że konieczne jest zapewnienie przestrzegania zarówno Umowy o handlu i współpracy, jak i Umowy o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE oraz zagwarantowanie równych warunków konkurencji we wzajemnych relacjach.
„Polska zwraca także uwagę na wrażliwość polityczną niektórych obszarów w stosunkach unijno-brytyjskich oraz geopolityczne znaczenie utrzymania bliskich relacji. Wskazujemy również na potrzebę pragmatycznego i konstruktywnego podejścia do kształtowania tej współpracy” – podkreślił Müller.
Dwudniowy szczyt UE rozpocznie się w poniedziałek późnym popołudniem i potrwa do wtorkowego popołudnia. (PAP)
autor: Mateusz Roszak
