Osiemnaście zgromadzeń publicznych zostało zgłoszonych w Urzędzie Miasta w Hajnówce (Podlaskie), w okresie poprzedzającym oraz w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Od kilku lat w tym czasie swój marsz w mieście organizują środowiska narodowe.
Dotąd było pięć edycji tego marszu; od początku wzbudza on w Hajnówce emocje, bo upamiętnia m.in. postać kpt. Romualda Rajsa „Burego”, którego oddziały podziemia niepodległościowego w 1946 r. spacyfikowały kilka wsi w okolicach Bielska Podlaskiego, zamieszkiwanych przez prawosławną ludność pochodzenia białoruskiego. Zginęło wówczas 79 osób, w tym dzieci.
W Hajnówce znaczną część mieszkańców stanowią prawosławni pochodzenia białoruskiego. Marszowi sprzeciwia się samorząd, choć w 2020 roku władze miasta nie próbowały administracyjnie marszu zakazać. Próby w 2017 i 2019 roku były nieudane, bo zakazy uchylał sąd.
Od kilku lat w reakcji na marsz społecznicy organizują swoje akcje upamiętniające ofiary, są też podejmowane próby blokowania marszu już w jego trakcie przez aktywistów ruchu Obywatele RP. Usuwa ich policja, kierując wnioski o ukaranie; na razie wszystkie takie sprawy zakończyły się prawomocnie uniewinnieniem osób uczestniczących w tych próbach blokad.
Czy i kiedy odbędzie się w tym roku marsz organizowany przez środowiska narodowe – na razie nie wiadomo. Do hajnowskiego magistratu nie wpłynęło dotąd żadne takie zgłoszenie; zwykle marsz miał miejsce w niedzielę poprzedzającą 1 marca, czyli Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Do urzędu wpłynęło za to – jak dotąd – osiemnaście zgłoszeń zgromadzeń publicznych organizowanych w reżimie związanym z pandemią koronawirusa, w dniach 23, 26, 27 i 28 luty oraz 1 marca; obejmują miejsca, w których zwykle odbywa się marsz środowisk narodowych. „Sa to zgłoszenia osób fizycznych, a dotyczą uczczenia ofiar działań oddziału Romualda Rajsa +Burego+” – poinformował PAP burmistrz Hajnówki Jerzy Sirak. Dodał, że na razie nie wpłynęły żadne zgłoszenia od organizatorów marszu.
Dokładnie nie wiadomo, kto zgłosił te zgromadzenia publiczne; nie są to przedstawiciele lokalnej społeczności, w tym organizatorzy dorocznych społecznych obchodów upamiętniających ofiary pacyfikacji.
Joanna Łapińska i Ewa Moroz-Keczyńska, które co roku organizują upamiętnienie ofiar Burego pod hasłem „Wiecznaja Pamiat’/Wieczna Pamięć” poinformowały PAP we wtorek, że to nie one zgłaszały zgromadzenia do urzędu miasta.
„Jako organizatorzy wydarzenia +Wieczna Pamięć+ każdego roku myślimy o zamordowanych i w tej chwili pracujemy nad koncepcją tegorocznego wydarzenia w związku z sytuacją pandemiczną w całym kraju. Z pewnością uczcimy pamięć ofiar +Burego+, szczegóły podamy w najbliższej przyszłości. Chcemy, żeby pamięć o tych tragicznych wydarzeniach wybrzmiała, jak co roku” – dodały.
Zgodnie z przepisami, przy zgłaszaniu zgromadzeń decyduje kolejność, a właściwy urząd trzeba zawiadomić najpóźniej na sześć dni przed planowanym zgromadzeniem.
We wpisie zamieszczonym 31 stycznia w mediach społecznościowych „Narodowa Hajnówka” zgłoszenie zgromadzeń „w miejscu początku” marszu określiła mianem „jawnej prowokacji środowisk lewicowych i próbą konfrontacji”. Żadne szczegóły dotyczące tegorocznego marszu jednak nie padły, ale znalazł się tam cytat art. 3 ust. 2 ustawy o zgromadzeniach, mówiący o zgromadzeniu spontanicznym. (PAP)
Autorzy: Robert Fiłończuk, Sylwia Wieczeryńska
